SABAH

Sabah is een verstikkend politiek correct drama over een ontluikende liefde tussen een westerse timmerman en een naar vrijheid hunkerende islamitische vrouw.

In een bronstig en herfstig Canada voelt veertiger Sabah zich opgesloten in haar familie waar broer en moeder schreeuwend en tierend de islamitische moraal bewaken. Haar onvrede blijkt al meteen weinig subtiel in de eerste scène als ze bij de bushalte bangig en afgunstig naar een passerend zomerjurkje kijkt. De clichés stapelen zich op. Even later springt ze vol overtuiging in een gemengd zwembad maar duikt in paniek aan de kant als de eerste de beste man in zicht komt.
Die eerste de beste man blijkt vervolgens haar grote liefde Steven, die potverdikkie niet door haar familie wordt geaccepteerd. Dan volgt een omslachtige en geforceerde poging om Steven de zachtaardige timmerman — wiens werkplaats vol staat met enorme houten kruizen — maandenlang uit handen van haar familie te houden. Maar God heeft Sabah ondanks haar ketterij nog niet verlaten want ze betrapt haar schoonzus in het park met een vreemde man. Ze blijkt niet de enige die de vrijheid zoekt. Een paar moeizame gesprekken en een dichtslaande deur later is het probleem met de familie opgelost. Niks aan de hand dus.

Buikdansen
Alsof het een exercitie in voorspelbaarheid betreft, is het hele verhaal verder overgoten met grappen die een schot voor open doel zijn. Zelfs de mise-en-scène bij de lokale islamitische groenteboer is rechtstreeks uit de Country Living geplukt: een mierzoete en verantwoorde kruising tussen een gezellig Frans terrasje en een oosters koffiehuis. En waar heb je het over als je daar met je moeder aan de Arabische koffie zit: over de kwaliteit van de tomaten inderdaad (symbool voor een internationale culturele malaise). En omdat Sabah haar cultuur natuurlijk niet helemaal verloochent, houdt ze ook van buikdansen. Alle islamitische vrouwen in de film trouwens. Net als in het echt.
De timmerman wordt gespeeld door Shawn Doyle, die weliswaar chronisch dromerig uit zijn ogen kijkt maar op sommige momenten overtuigend uitdrukking geeft aan complexe, lees: echte, emoties. Een lichtpuntje in een verder redelijk donker universum.
De Syrische regisseur Ruba Nadda situeerde het verhaal in haar eigen stad Toronto en schakelde haar zus Fadia in als Sabahs eerst rebelse, maar later toch inschikkelijk buikdansende nichtje. In totaal maakte Nadda al dertien korte films. De belevenissen van Sabah baseerde ze op haar eigen ervaringen. Dan is het op z’n minst vreemd dat de meeste plotverwikkelingen en grappen op de kale vlakte van de film al van mijlen ver zichtbaar zijn. ‘De regisseur werkte jarenlang aan het scenario’, meldt de catalogus van het Filmfestival Rotterdam in 2005. Awel hè, daar ligt dan de verklaring: het verhaal is doodgeschreven, alle rauwe spontaniteit minutieus verbloemstukt in multiculturele Margriet-taferelen. Sabah is anderhalf uur valse geruststellingen in de vorm van Teleac-emancipatie voor moslima’s.
In Rotterdam eindigde Sabah op de zesde plaats bij de publieksfavorieten. Toch voelt de film verstikkend politiek correct. Vreemd dat een gerenommeerd en origineel filmmaker als Atom Egoyan, regisseur van The sweet hereafter en getrouwd met hoofdrolspeelster Arsinée Khanjian, dit werkje mede-produceerde.

Ronald Rovers