Reprise

Het enige dat overblijft, is alles

Reprise

Je kunt nog zoveel willen als je na school wakker wordt in een echte wereld, toch zul je op je bek gaan. De vraag is alleen of je weer opstaat. In het Noorse debuut Reprise overkomt het twee jonge schrijvers.

Twee middenklasse Noorse jongemannen met dito kapsels willen schrijver worden, maar het leven blijkt lastiger dan gedacht. Of toch niet? Nee, toch niet! Het blijkt allemaal best soepel te gaan, behalve dat een van beide in een psychose belandt. Da’s minder natuurlijk. Maar z’n vriendinnetje geeft niet op. En dat is knap, het getuigt van kracht en diep menselijk inzicht. In gekte zit ook schoonheid toch. En dan krijgt die andere verdomme toch succes met dat boek waarin hij de enige echte, Platonische allesduidende taal wil vangen. Ook strak. Misschien komt alles toch nog goed, als die psychoot tenminste z’n pillen blijft slikken.

Zo zou Reprise zijn geworden als de regisseur minder talent had gehad, een voorspelbaar exemplaar uit het arthousegenre met liefde, verdriet, winst & verlies op precies de juiste momenten. Maar Joachim Trier blijft de verwende filmkijker met deze Noorse Oscar-inzending steeds een stap voor.

Reprise begint op het moment dat jeugdvrienden Erik (Espen Klouman Hoiner) en Phillip (Anders Danielsen Lie) hun manuscripten op de post doen richting uitgever. Trier laat ons in een snel gesneden sequentie zien wat er zou gebeuren als beide romans waren geaccepteerd. Humor hier, want alle clichés schieten voorbij. Trier weet wat hij wel en niet moet doen, zegt hij. Maar helaas, Eriks manuscript wordt afgewezen en Philips roman wordt een succes. Ondertussen is er veel gedoe met vriendinnen, maar alleen de pijn in de relatie tussen Phillip en Kari (Viktoria Winge) overtuigt. Trier vindt de liefde tussen Erik en Lillian (Silje Hagen) duidelijk minder belangrijk, want hij houdt haar gezicht op een enkele keer na volledig buiten beeld.

Ongenadig
Trier baseerde zich naar eigen zeggen op Truffauts Jules et Jim (1962) met zijn thema van jeugdige ambitie die botst op een volwassen wereld. Dat zal best zo zijn, maar de vergelijking gaat niet helemaal op. Daarvoor is Reprise net iets te veel een construct van de tekentafel. De film mist iets rauws, iets vanzelfsprekends, iets vloeibaars. En Trier weet uitgemolken dingen niet overal te vermijden – seksistische man krijgt eerst veel tegengas van vrijgevochten vrouw, maar later valt ze toch voor hem – maar dat kan ook zijn omdat de realiteit vol zit met uitgemolken dingen.

Toch bezwijkt Reprise niet onder het gewicht ervan en dat komt vooral door de sterke regie van de twee acteurs – beiden amateur, de één is copywriter voor een reclamebureau, de ander geneeskundestudent.

Wat wringt is misschien te vergelijken met het idealistische boek dat Erik wil schrijven over de perfecte taal die de realiteit met ongenadige precisie kan duiden. Dat is wat dit verder sterke debuut – de film won een Toronto Film Festival Discovery Award – misschien net iets te veel nastreeft: het wil te veel met te grote precisie duiden.