Reality

Reality verliest het van de werkelijkheid

Reality. Foto: Mickey Mina

Sydney Sweeney speelt vol overtuiging een Amerikaanse klokkenluider die door de FBI wordt ondervraagd in een beklemmend drama.

Ze wilde carrière maken, avonturen beleven. Ze sloot zich aan bij de Amerikaanse luchtmacht. Ze leerde Pasjtoe, Dari en Farsi. Maar een uitzending naar Afghanistan bleef uit. Uiteindelijk komt Reality Lee Winner in februari 2017 terecht op een militaire post nabij Augusta in de Amerikaanse staat Georgia. Daar wordt ze door een soort onderaannemer van de National Security Agency ingehuurd om documenten te vertalen die gerelateerd zijn aan het Iraanse ruimtevaartprogramma.

In de openingsscène van Reality toont film- en theatermaker Tina Satter de werkplek die Winner wacht: een grimmige kantoorruimte waar televisies aan de muur hangen die de hele dag zijn afgestemd op televisiezender Fox.

Op beelden is te zien hoe James Comey, de FBI-directeur die destijds in de clinch lag met president Donald Trump, wordt beschimpt. Satter suggereert daarmee dat Winners collega’s elke dag worden geïndoctrineerd met extreemrechtse desinformatie. Politieke ideologie is diep doorgesijpeld in de geest van de mensen die Amerika moeten beschermen. Dit alles fungeert als een belangrijke opmaat naar de rest van de film.

Na een werkdag treft Winner op 3 juni 2017 ineens twee vreemde mannen op haar oprit. Ze willen graag even met haar converseren. En ze hebben een huiszoekingsbevel. Het blijkt namelijk dat Winner “op een verkeerde manier is omgegaan” met geheime informatie.

Kortom, Winner heeft gelekt. Belangrijke informatie, ook: over de wijze waarop de Russen zich in 2016 bemoeiden met de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Het document dat de pers haalt, wordt luttele dagen na publicatie al besproken in de Amerikaanse Senaat. Maar de Verenigde Staten zijn geenszins een walhalla voor klokkenluiders, zoveel is duidelijk. Winner prevelt nog dat ze “echt niet probeerde een type-Snowden te zijn.” Toch kleeft er iets pijnlijks aan de wijze waarop haar rechtvaardigheidsgevoel door de mannen, die FBI-agenten blijken, de kop wordt ingedrukt. Satter zet de dienders neer als sympathisanten van de Republikeinse zaak.

Reality is woord voor woord gebaseerd op getranscribeerde audio-opnames die werden gemaakt tijdens Winners arrestatie. Satter zag in de ongemakkelijke aanhouding van Winner een script. Acteur Sydney Sweeney geeft op knappe wijze gestalte aan de hoofdpersoon. Sweeney, die op sociale media vanwege haar uiterlijk vaak wordt neergezet als de It girl van nu, laat in Reality zien dat de focus niet uitsluitend op haar voorkomen maar op haar acteerkwaliteiten moet liggen. Ze heeft zich het accent en de mimiek aangemeten van Winner, die later zou verklaren dat ze op de bewuste dag getraumatiseerd raakte. Sweeneys personage oogt apathisch. De beklemmende realiteit van gestraft worden voor het blootleggen van de fragiliteit van de Amerikaanse democratie, is dan ook wat tegen het einde van de film zichtbaar wordt in Winners ontredderde blik, die de teloorgang van de Amerikaanse Droom symboliseert.