Quand vient l’automne

François Ozon bewijst z’n vakkundigheid in het verbeelden van de menselijke conditie en complexe verhoudingen in een sfeervol, emotioneel en tegelijk licht drama.

Hélène Vincent speelt de stijlvolle hoofdpersoon om wie het draait: Michelle, een oudere vrouw met een volwassen dochter, Valérie (Ludivine Sagnier), en een kleinzoon. In de eerste, liefdevol gefilmde en verrukkelijk sfeervolle scènes krijgen we de tijd om haar te leren kennen in haar huis op het Franse platteland waar ze haar moestuin verzorgt, voor zichzelf kookt, in slaap valt op een stoel en een stroef telefoongesprek voert met haar stadse dochter, die met zoon Lucas een vakantie bij haar komt doorbrengen. En we zien hoe Michelle haar beste vriendin Marie-Claude een lift geeft naar de gevangenis waar Vincent, de zoon van Marie-­Claude, zit.

Het is heerlijk hoe alle informatie over de verhoudingen op organische wijze tot je komt – geen onnatuurlijke gesprekken die alles uitleggen, maar opmerkingen, gezichtsuitdrukkingen en stiltes die van alles vertellen. Lang blijft onduidelijk welk geheim Michelle en haar beste vriendin delen en waarom dat zo’n desastreus effect heeft op hun beider kinderen. Het geeft nog meer diepte aan de film en aan de karakters van de oudere vrouwen.

De film maakt het vanzelfsprekend dat Michelle alleen is (er zijn geen verwijzingen naar een relatie of naar de vader van haar dochter), dat ze uitstekend voor zichzelf en de mensen om zich heen kan zorgen, dat ze een diepe vriendschap heeft – niet alleen met haar vriendin, maar ook met diens zoon. Vaders zijn de grote afwezigen in de film. Die van haar dochter en van Vincent worden niet genoemd, Valérie zit in een scheiding en de vader van Lucas is heel ver op de achtergrond aanwezig. Zelfs de zwangere rechercheur die bij een onverwachte wending in het verhaal haar opwachting maakt, merkt nuchter op dat er geen vader is.

Verfrissend is ook hoe Ozon de grote dramatische ontwikkelingen in het verhaal onnadrukkelijk, maar met gevoel brengt. De acteurs spelen hun rollen zoals dat past, naturel en menselijk. Met een extra vermelding voor de jonge acteur die Lucas speelt, Garlan Erlos – een engelachtige verschijning die met minimale gezichtsuitdrukkingen een wereld aan emotie oproept. Het enige minpuntje is misschien het wat eendimensionale karakter van Valérie, die in de film een bijzonder onsympathieke en daarmee ondankbare rol heeft. Iets meer ruimte en daarmee begrip voor haar ontwikkeling had nog net iets meer menselijkheid gebracht.