PUISQUE NOUS SOMMES NÉS

Zonder te vervallen in sentimentele taferelen grijpt het Braziliaanse docudrama puisque nous sommes nés je bij de kladden.

Zomaar een gesprekje op straat tussen twee jongens van rond de dertien: "Wat doe jij als je honger hebt?" "Dan neem ik een koffie." Kinderen die honger lijden: het feit is al zo vaak met uitroeptekens aan de rest van de wereld medegedeeld dat veel mensen er murw door zijn geraakt. Totdat er een bijzondere film als puisque nous sommes nés opduikt. In deze authentieke mengeling van werkelijkheid en fictie spelen jonge en volwassen Brazilianen zichzelf als mensen die alleen maar tegenspoed hebben gekend. Maar door de rustige, integere manier waarop ze worden gevolgd schudt de film ons wakker. puisque nous sommes nés is een film met een eigen, kalme stijl die naar de keel grijpt zonder sentimenteel te worden.
Zelden doet de film exotisch aan. Al in de openingsbeelden waan je je op dezelfde plek als de kinderen: vlak langs de snelweg waar ze naast voorbijrazende trucks een talud als glijbaan gebruiken. Co-regisseur Jean-Pierre Duret, zelf geluidsman van films van de Dardennes, François Ozon en Agnès Varda, heeft veel aandacht besteed aan de omgevingsgeluiden, zoals gepraat en dierengeluiden, zodat de film nog dichterbij komt.

Plastic tonnen
Vooral één scène grijpt je aan: als de watertruck een dorp in Nordeste binnenrijdt en iedereen zich met plastic tonnen om de slang heen verdringt. Er is niet genoeg water voor iedereen, zo wordt al snel duidelijk door de chaotische taferelen. De vrouw die met lege tonnen achterblijft is dezelfde vrouw die we al eerder hebben gevolgd. Zij heeft tien kinderen op de wereld gezet die ze op het hart drukt dat ze het beter hebben dan zij vroeger. Een van hen mag dan wel verzuchten dat hij vergif inneemt als hij zo nog verder moet leven, ze zijn nog altijd beter af dan de moeder. Zij sliep op het trottoir nadat ze op haar elfde mishandeld van huis wegliep. Ondertussen denken de jongens net als alle (pre)pubers na over wie ze zijn en wat ze te betekenen hebben. Een vraag die extra pregnant wordt als hij gesteld wordt door een kind dat vooral zijn tijd besteedt aan het zoeken naar voedsel. "Ik heb niets op deze wereld te doen", zegt één van hen dan ook.
Toch is de film geen opeenstapeling van ellende die de kijker machteloos in zijn stoel nagelt. Dat de kinderen en ouders in de film ook echt zijn wie we zien, geeft een enorme meerwaarde en zorgt ervoor dat je je het lot van deze mensen echt aantrekt. Omdat er veel ruimte voor de kijker is opengelaten, sta je er niet van een afstandje naar te kijken maar is het makkelijker om zelf ook in de film te stappen. puisque nous sommes nés sluit niemand uit, ook de kijker niet.

Mariska Graveland