Prometheus

In Prometheus duikt Ridley Scott in de voorgeschiedenis van zijn monumentale sciencefictionthriller Alien. Helaas wil de film vragen beantwoorden die beter onbeantwoord konden blijven.

Enkele jaren terug bezocht ik in Gruyere het aan de Zwitserse kunstenaar H.R. Giger gewijde museumpje. Oog in oog met de originele afgietsels van de monsters uit Alien leek het vooruitzicht op sneeuwpret en kaasfondue ineens angstaanjagend ver weg. Gigers ontwerpen voor de raadselachtige dode ruimtereiziger — de immense space jockey — herinnerden me eraan dat ik Alien nooit meer wilde zien. Nooit meer de suggestieve soundtrack van Jerry Goldsmith wilde aanhoren of de nog veel suggestievere stiltes die Sigourney Weaver als Ellen Ripley moest trotseren in de buik van dat vervloekte ruimteschip. Een film kan ook een te grote indruk nalaten. En dat was vooral de verdienste van Giger en zijn duistere visioenen.

Maar Ridley Scott vond het nodig om een prequel te maken: het met veel publicitaire geheimzinnigheid omgeven Prometheus. Alien blijkt nog altijd rechtstreeks in te pluggen op de ergste nachtmerries die de mensheid kan verzinnen. Hoe anders is Prometheus. Onder begeleiding van een voortdurend aanzwellende soundtrack probeert de film vragen te beantwoorden die in Alien juist zo naargeestig effectief mochten blijven knagen.

Potsierlijk
Een team wetenschappers onder leiding van Dr. Elizabeth Shaw stuit op de oorsprong van de mensheid en in het verlengde daarvan op de voortdurend muterende aliens. Daarbij wordt aan de space jockey de rol van godheid toegekend uit het ooit populaire, pseudo-wetenschappelijke werk van Gigers landgenoot Erich von Däniken: Waren de goden kosmonauten?. Hoe banaal. De verwijzing naar de legende van Prometheus, de wetenschapper die gestraft werd omdat hij het vuur van de goden stal, komt ook al nauwelijks van de grond. En wat moeten we denken van het vrome christelijke geloof van Dr. Shaw, die zich steeds weer potsierlijk vastklampt aan haar crucifix-kettinkje?

Eigenlijk overtuigt Prometheus uitsluitend op technisch niveau. Scott situeert zijn prequel in een toekomst en op een planeet die in alle opzichten overtuigen. De in dienstbaar 3D gedraaide film bevat bovendien een aantal effectieve actiescènes. Memorabel is vooral de spannende scène waarin Shaw — wier ongewenste kinderloosheid er bij de kijker stevig is ingewreven — zichzelf op onverschrokken wijze aborteert. De ongeboren vrucht die zich in haar buik heeft genesteld is zonder meer een monstertje. Maar met de griezels uit de eerste twee Alien-films kan het zich niet meten.