Prince of Muck

De documentairefilm Prince of Muck van de Nederlands-Schotse filmmaker Cindy Jansen is een meditatie op de dood, verandering en nalatenschap aan de hand van een portret van een bejaarde man die het verleden niet kan loslaten. Gefilmd in het adembenemende heuvellandschap van het Schotse eilandje Muck volgen we Lawrence MacEwan, de gepensioneerde grondbezitter van het eiland die zijn taken niet kan opgeven.

“Op het strand filmen. Cloe de koe werkt goed mee. Ze filmden me terwijl ik een koud bad nam.” Lawrence MacEwan leest in voice-over zijn dagboekaantekeningen voor die de dag beschrijven, terwijl we deze gebeurtenissen tegelijkertijd op beeld zien ontvouwen. Het is een treffende introductie van zijn personage: geroutineerd, charmant en bovenal hyperbewust van de camera die op hem gericht staat.

Lawrence MacEwan is de titulaire prins van Muck, het eiland dat hij erfde van zijn vader, die het op zijn beurt weer erfde van zijn oom. De prins, ja, want zijn ruimschoots volwassen zoon is inmiddels koning. Zo gaat dat als je ouder wordt. Hij is dan niet meer koning, het afstaan van zijn taken blijkt moeilijk voor Lawrence. Hij zou zich eigenlijk alleen nog maar bezighouden met zijn koeien, die hij met een liefde behandelt die doorgaans slechts weggelegd is voor traditionele huisdieren. Maar stiekem bemoeit hij zich overal mee, tot ergernis van zijn zoon, met wie de band slecht is, en zijn vrouw, die klaagt over hun echtelijke geruzie. “Ik denk niet dat we zoveel ruziemaken, want zoveel praten we niet met elkaar”, antwoordt hij droogjes als zijn vrouw hem op hun gekibbel aanspreekt.

Prince of Muck begint met een dagboekaantekening van de dag van filmen, maar de documentaire duikt al snel het verleden in. Jansen maakt daarbij rijkelijk gebruik van oude dagboekaantekeningen, die Lawrence net als zijn vader al decennialang religieus bijhoudt. Elke aantekening begint hetzelfde: met een vermelding van de datum, een beschrijving van het weer (windkracht, neerslag, temperatuur) en een opsomming van de taken die die dag zijn uitgevoerd. Vroeger besloegen ze wel een halve pagina, inmiddels slechts een paar zinnen. Het zijn droge, feitelijke beschrijvingen, die vaak een enorm verlies verraden. Want dood en tragedie zijn in de geschiedenis van het eiland verweven. Het Schotse, heuvelachtige landschap komt goed tot zijn recht voor de camera van cameraregisseur Julian Schwanitz, die de dagelijkse bezigheden van Lawrence laat zien in weidse beelden, in relatief weinig contrast. Vooral de beelden gemaakt in de stal, waar zijn geliefde koeien ’s nachts staan, zijn fantastisch. Alleen die beelden maken Prince of Muck al het kijken waard.