PEPPERMINTA

Psychedelische kinderesthetiek

  • Datum 31-08-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films Pepperminta
  • Regie
    Pipilotti Rist
    Te zien vanaf
    01-01-2009
    Land
    Zwitserland/Oostenrijk
  • Deel dit artikel

Videokunstenares Pipilotti Rist stelt haar alter ego en muze Pepperminta centraal in haar naar het roodharige meisje genoemde speelfilmdebuut. Voor de één een geslaagde ‘kunstenaarsfilm’, voor de ander een plasticroze niemendalletje.

Welkom in de wereld van Pepperminta. Of in ieder geval: de wereld gezien door haar ogen, een wonderlijk ding vol wandelend fruit en slakken met kabouterhuisjes op hun rug. Een wereld waar op brievenbussen gedanst moet worden, en nietsvermoedende filerijders plotsklaps een zoen krijgen. Pepperminta (Ewelina Guzik) gaat die wereld in, om haar en haar inwoners te bevrijden van hun verkrampende angsten. In haar kielzog sleurt zij een groeiende schare bewonderaars en medestanders mee: moederskindje Werwen (Sven Pippig) wordt door Pepperminta van zijn ‘allergie voor alles’ afgeholpen, en Edna (Sabine Timoteo) leert iets anders dan ‘nee’ te zeggen. En intussen kliedert ze lekker aan met haar menstruatiebloed.
Het roodharige, elfachtige meisje Pepperminta dook in 2005 voor het eerst op in de video-installaties van de Zwitserse videokunstenares Pipilotti Rist. Sindsdien is het karakter voor Rist, in de woorden van Machteld Leij in de Filmkrant van februari, ‘alter ego, muze, kunstwerk en verhaal tegelijk’. Nu staat het meisje — dat zichzelf in de inleidende voice-over van de film omschrijft als een wortel: "niet te zoet, niet te zuur, niet te zout en niet te scherp" — dus centraal in Rists eerste speelfilm.

Gekoketteer
Leij noemde pepperminta ook een ‘aanstekelijk, met kleurig suikerwater overgoten feestje’, in een stuk dat de groeiende trend van beeldend kunstenaars die aan het filmen slaan onder handen nam. Een combinatie die alleen werkt, stelde Leij, als die kunstenaars ‘overtuigend hun visies en beeldtaal weten in te zetten’ binnen een narratief kader. Voor haar was pepperminta daar een geslaagd voorbeeld van.
Ik geloof haar direct, en heb er objectief weinig tegenin te brengen. Alleen: mij doet het niets. Dat zou kunnen komen doordat ik verder vrijwel niet bekend ben met het werk van Rist, en dus geen zinnig woord kan zeggen over hoe dit in haar oeuvre past. Of het ligt er aan dat ik als nuchtere, moderne man weinig op heb met het halfzachte feminisme dat Rist hier tentoonspreidt. Misschien komt het omdat grijs mijn favoriete kleur is.
Hoe het ook zij: ik heb dezelfde connotaties als Leij, maar voor mij doet het goedkoop aan. Wat voor Leij succesvol refereert aan jaren zestig-psychedelica vind ik simplistisch gekoketteer met Sgt. Pepperpakjes. En waar Leij de kleurrijke Villa Kakelbont van Pippi Langkous ziet, voel ik het plasticroze van de Studio 100-versie van Astrid Lindgrens klassieker (ja, de lopendebandwerkers achter Kabouter Plop kochten twee jaar terug de rechten voor Pippi, en brachten een musical- en tekenfilmversie). pepperminta blijft, vind ik, bij een kleurrijke beeldenpracht met een wat oppervlakkig achterliggend sentiment. Net als in de kinderproducties van wie Rist de beeldtaal zo vakkundig leent.

Joost Broeren