PAUL DRIESSEN INSIDE OUT
De ontdekking van de lijn
Een boek, een terugblik, een tentoonstelling en een documentaire. Animatiefilmer Paul Driessen is een van gasten ‘In the picture’ van het Nederlands Film Festival. De instructieve documentaire Paul Driessen inside out wordt daarna in de DocuZone vertoond.
Wat ziet Paul Driessen (1940) als hij op straat loopt? Documentairemaker Guus van Waveren die naar een scenario van Ton Gloudemans en Paul Driessen zelf een film over hem maakte, probeert dat in Paul Driessen inside out te laten zien. Als Paul Driessen over straat loopt ziet hij bijvoorbeeld een meisje uit een wolkenkrabber vallen (3 misses). Terwijl hij op de bus wacht ontstaat een beeld uit The boy who saw the iceberg.
Gelukkig zitten er heel veel van dat soort filmfragmenten in Inside out, het portret van de filmer dat na zijn première tijdens het Nederlands Film Festival vanaf 3 oktober ook in de DocuZone-theaters wordt vertoond. Dan voorafgegaan door de films David, Ei om zeep (beide uit 1977) en 3 misses (het voor een Oscar genomineerde anti-Sneeuwwitje uit 1998). Want om die films, meer dan twintig, geprezen en veelbekroond, draait het.
Voor zijn eenvoudige uit kriebelige potloodlijntjes opgebouwde animaties gebruikt Driessen inmiddels ook de computer, maar de basis is nog steeds de lichtbak, de stapel vellen op het pegboard en het scherp geslepen grafiet.
Kippenbotjes
Vaak permitteert de documentaire zich lolligheden. Als producent Nico Crama vertelt over het oer-Hollandse element van het water in Driessens films, dan zien we op de achtergrond Driessen en zijn vrouw in Frankrijk stokbrood snijden aan een tafeltje, terwijl een animatievloed hen langzamerhand overspoelt. Beter werkt het als cameraman Thomas Kist een brug met dezelfde ronding heeft gevonden, als de hemelboog uit The water people (1992). Van een film die zo illustratief wil zijn (en blijkens de voice-over ook heel instructief) verbaast het weer dat de vertoonde filmfragmenten niet even van een titelaanduiding zijn voorzien.
Pas aan het einde van de film is er even tijd om hem geduldig te zien tekenen: de beenderen van de dood. Door een heuse Gerauschmacher gaan die in de studio met behulp van potloden en kippenbotjes geluid maken. Beeld is bij Driessen niet alleen oog maar ook oor en als je hem eenmaal in die geluidsstudio hebt zien luisteren, ga je beter naar zijn tekeningen kijken.
Als rode draad zie je Driessen met een kartonnen doos door zijn film lopen. Een cadeautje, een magic box, zijn versie van de doos van Pandora waaruit alle kwalen van de wereld kwamen en die hoop op de bodem draagt. Driessens filmpjes zijn dan ook presentjes, vol kleine verrassingen, maar niet gespeend van een duistere glans. Mythen, sprookjes, Bijbelse verwijzingen, het vastberaden individu dat als een antiheld door een eigenaardige wereld trekt, dat zijn de constanten in zijn werk. Films die vaak terwijl ze een verhaaltje vertellen, ook over de mogelijkheid om dat verhaaltje te vertellen gaan. Net als veel animatiefilmers verbindt Driessen de creatieve reflectie op zijn werk met het werk zelf. Elke lijn die hij zet, is ook de verrukkelijke ontdekking dat die lijn kan dansen.
Dana Linssen
Het NFF wijdt ook een tentoonstelling, een retrospectief en een speciaal ‘In the picture’-gesprek aan Driessen.