Passing

In haar debuut verfilmt Rebecca Hall een roman over een zwarte vrouw die haar eveneens zwarte jeugdvriendin tegenkomt die door het leven gaat als wit. Passing is geschoten in zwart-wit, wat de onderlinge kleurverschillen zowel verbloemt als onder de aandacht brengt.

Passing is het imposante debuut van Rebecca Hall, die de bewerking van de gelijknamige roman van Nella Larsen uit 1929 zelfverzekerd op zich neemt. Hall levert een kleine maar gelaagde film met onberispelijk belichte, getextureerde beelden. Ze presenteert een rijk verhaal dat niet alleen draait om haar observaties over ras, maar ook klasse, gender en seksualiteit onderzoekt in de dialogen, die druipen van de subtekst.

Passing is in feite een kostuumdrama dat zich afspeelt in Harlem, New York tijdens de drooglegging. Maar de observaties over de maakbaarheid van identiteit voelen eveneens modern aan. Denk aan Judith Butlers theorie van identiteit als een act, een voorstelling, gestileerd en tot leven geblazen. Irene Redfield (Tessa Thompson), een welgestelde zwarte vrouw, wordt tijdens haar kerstinkopen door verkopers voor wit aangezien. In een hotelcafé, waar ze normaal gesproken vanwege haar kleur geen voet binnenzet, komt ze haar oude vriendin Clare Bellew (Ruth Negga) tegen. Clare, een zwarte vrouw met een lichte huidskleur, wordt eveneens voor wit aangezien – al komt dat in haar geval voort uit de bewuste keuze om als wit door het leven te gaan.

Passing, naar de term voor al dan niet toevallig gezien worden als behorend tot een bevoorrechte groep, onderzoekt wat het betekent om als zwart persoon door het leven te gaan als wit. Volgens de one drop rule waarop de segregatie in de jaren twintig berust, ben je namelijk óf zwart óf wit.

Dat deze zwarte vrouwen voor wit worden aangezien is iets wat werkt, maar niet zou moeten werken, en de film – in een zwart-wit dat niet alleen herinnert aan de jaren twintig, maar ook de kleurverschillen zowel verbergt als er de aandacht op vestigt – bouwt hierop voort. Clare en Irene worden gezien als wit, maar zijn tegelijkertijd duidelijk niet-wit, iets wat de film nooit tracht te verbergen.

Dit alles helpt bij het opbouwen van de spanning die het kloppende hart is van Passing: dat deze vrouwen, en in het bijzonder Clare, die een nietsvermoedende witte echtgenoot heeft, dan wel privileges verwerven door zich voor wit voor te doen, maar daar een enorme prijs voor moeten betalen. Clare verlangt niet alleen naar Harlem omdat ze de zwarte cultuur mist, ze verlangt ook naar de veiligheid die ze voelt wanneer ze omringd is door zwarte mensen. Ze spreekt over de angst die ze voelde tijdens haar zwangerschap, niet wetende of haar toekomstige kind een lichte huidskleur zou krijgen.

Clare is de mot en Irenes leven is de vlam. Zij voelt zich aangetrokken tot Irenes leven als zwarte vrouw in het overwegend zwarte Harlem, maar hoe meer tijd zij doorbrengt te midden van zwarte mensen, hoe gevaarlijker haar leugen wordt en hoe groter de kans dat ze ontmaskerd zal worden.

Het feit dat de kijker weet dat deze vrouwen zwart zijn, en dat het idee dat de vrouwen doorgaan als wit dus nooit helemaal wordt doorgetrokken naar het publiek, doet niets af aan de krachtige boodschap. In feite versterkt het die: de witte mensen in de film nemen alleen maar aan dat deze vrouwen ook wit zijn, want, zo denken ze, het is immers onmogelijk dat een zwarte vrouw zich in hun ruimtes bevindt. Hoe kunnen deze vrouwen iets anders zijn dan wit, als ze zo beleefd, stijlvol – zo normaal – zijn?

Hall, die zelf carrière maakte als actrice, laat de twee hoofdrollen schitteren. Wanneer de vrouwen als wit door het leven gaan, wordt dit met subtiele verschillen in hun manier van doen duidelijk gemaakt. Een stijvere houding, rusteloze ogen, veel pauzes in hun zinnen. Je als wit voordoen is oncomfortabel en dat gevoel wordt overgebracht op de kijker.

De roman waarop Passing is gebaseerd is een complex verhaal. Het is een portret van het dagelijks leven, waarin spanningen, tussen Irene en haar hulp, bijvoorbeeld, constant borrelen onder het oppervlak. Hall vertaalt die complexiteit moeiteloos naar beeld.

Passing is nu te zien op Netflix.