Passagiers

Drie Nederlandse films in de categorie ‘korte-lange’, dat wil zeggen tussen één en anderhalf uur, werden geselecteerd voor het meest recente Filmfestival Rotterdam. In maart worden ze door NFM/IAF in de filmtheaters uitgebracht. Passagiers van Ben van Lieshout is er één van.

Passagiers van Ben van Lieshout is een verhaal van bijna bioscooplengte over twee vormen van bestaan in het nieuwe land van de Flevopolders. Een man en een vrouw betrekken een ééngezinswoning in een nieuwbouwwijk in wording. De man (Hans Hausdörfer) is buschauffeur, rijdt elke dag van A naar B over de kaarsrechte polderwegen. Een summiere, bijna abstracte schets van een gemiddeld, net beginnend ‘niksaandehand’-gezin, waarvan de vrouw wordt gespeeld door Manouk van der Meulen.

Daartegenover staat de levenswijze van de man en de vrouw (Titus Muizelaar en Olga Zuiderhoek) die zonder bagage, zonder doel en zonder middelen van bestaan door hetzelfde polderland zwerven. Een modern koppel in neo-oerfase. Ze nemen veelvuldig de bus zonder te betalen en worden daar dan weer midden in de desolate polder-woestijn uitgezet door de controleur.

Onze chauffeur heeft wel iets met die twee en probeert ze een beetje vastigheid te geven in een bouwkeetje. Binnen een etmaal hebben ze dit als brandhout opgestookt en ze trekken verder. Een verhaal dat zich laat lezen als A=+B. Het settelen van gezin A verloopt namelijk ook niet voorspoedig. De vrouw wordt depressief en wil weg.

Van Lieshout geeft deze karakters iets meer body dan ‘gezin B’, al blijft het nog allemaal zeer summier en te opgelegd ondergeacteerd. Gezin B heeft bijna helemaal geen tekst (“Zei je wat? Nee, oh, ik dacht dat je wat zei.”), maar zijn soms wel heel grappig, vooral door het lekkere domme kijken van Olga Zuiderhoek.

De maker beoogde met Passagiers een abstracte, ‘grafische’ film te maken. De regelmaat van de busritten door de immense polderruimte werkt daar goed aan mee en is fraai in beeld gebracht. De mensen daarentegen lijden ernstig aan karakter-ondervoeding, wat ze na verloop van tijd de uitstraling van lantarenpalen geeft. Het ‘grafische’ heeft een groteske uitwerking op de menselijke verhoudingen, maar misschien was dat ook wel de bedoeling.