Out

Rimmen zonder klisma

  • Datum 08-10-2024
  • Auteur Karin Wolfs
  • Gerelateerde Films Out
  • Regie
    Dennis Alink
    Te zien vanaf
    10-10-2024
    Land
    Nederland, 2024
  • Deel dit artikel

Out

Amsterdam tolerant? In de eerste Nederlandse Dogma-film Out, over twee queer Tukkers die naar de hoofdstad trekken, valt dat nogal tegen.

“Maakt ons toch niks uit wat de buren ervan zeggen”, beweert de moeder van Ajani (Jefferson Yaw Frempong-Manson) liefdevol als hij in het openingsshot van Out uit de kast komt, tijdens een gourmet-etentje thuis in Twente met zijn ouders en vrienden. “Oh ja?”, reageert zijn beste vriend Tom (Bas Keizer) – eigenlijk vriendje maar Tom zit dan nog in de kast – als een gebeten hond. Hij stamt uit een minder warm nest, zal later blijken.

Als Tom wordt aangenomen op de Filmacademie trekken de twee buitenbeentjes uit Twente naar het vrije Amsterdam, om hun filmaspiraties te botvieren en de gayscene te verkennen. “Daar zal het allemaal wel anders zijn.” Dat anders pakt toch anders uit dan gedacht in deze coming of age tussen twee coming outs.

In de hoofdstad zijn de jongens tussen de andere vreemde vogels minder bijzonder dan ze thuis tussen de Tukkers waren. Gayscene en Filmacademie blijken ondertussen minder tolerant dan ze pretenderen.

Regisseur Dennis Alink en cameraman Thomas van der Gronde maakten hun ultra low budget speelfilmdebuut min of meer volgens de regels van hun in 2019 gelanceerde Nederlandse Dogma-manifest, voor meer creatieve autonomie en spontaniteit. Ze draaiden alles op lokatie met een kleine documentaire crew in het zwartwit van de franse nouvelle vague. En ze voegden er een vleugje gortdroge Twentse humor aan toe. Die spreekt ook tongue in cheek uit de synthpop op de soundtrack, met onder meer een bewerkte versie van ‘Weekend’ van Earth & Fire (“Love in a young man’s heart”).

Uit de levendige film spreekt een haast naïeve pretentieloosheid, naast gedrevenheid en de zoektocht naar een eigen stijl. Bas Keizer is een sterke lead in een film die steevast op zoek lijkt naar ongemak. Wanneer draagt het uitdagen van je grenzen bij aan zelfontplooiing en waar eindigt het in grensoverschrijdend gedrag?

Hoewel niet alle scènes even sterk uitpakken en het begin wat plat what you see is what you get is, daagt er gaandeweg toch een originele tweede laag. Die geeft blijk van een eigen kijk op oordelen en tolerantie, liefde en lust, over je complexe zelf kunnen zijn of geforceerd ‘vrij’ moeten zijn volgens andermans gestandaardiseerde opvattingen. Amsterdam door de ogen van een jongen uit de provincie, kortom: een perspectief dat we in de Nederlandse film maar weinig voorgeschoteld krijgen. In zijn ontdekkingstocht daalt Tom af tot in de darkrooms van de gay seksclub Church, wat een gewaagde seksscène oplevert op het randje tussen kwetsbaar en pathetisch.

In een sleutelscène komt Tom op Ajani’s verjaarsfeestje tijdens een spelletje ‘never have I ever’ klem te zitten tussen de nieuwe, ervaren Amsterdamse gayvrienden van Ajani en een oude Twentse heterovriend. Het gaat over klaarkomen op iemands gezicht, of gays ooit heteroseks hadden, en over rimmen zonder klisma. Over meedoen aan geforceerde openheid, of ruimte vinden om je eigen privéterrein te koesteren. Tukker-hetero Jeroen (Bram Agterbos) blijkt veel opener en ruimdenkender dan de Amsterdamse gays hem inschatten, waarna een van hen Jeroens grenzen overschreidt met een opgedrongen lapdance.

Terwijl Ajani steeds meer z’n eigen gang gaat, dreigt Tom zichzelf te verliezen in de ‘vrije’ stad. Ergens worstelt de film ook met het geven van die ‘openheid’ en het dicht bij zichzelf blijven. Soms levert dat spannende scènes op, soms voelt het een tikje geforceerd. “Misschien ben ik een beetje anders dan de rest”, denkt Tom hardop als hij van de Filmacademie wordt getrapt. Dat is misschien nog niet zo erg als hij denkt, als hij zich minder aantrekt van wat anderen van hem denken en dichter bij zijn eigenheid blijft.