Olga

De Zwitserse inzending voor de Oscars is een onweerstaanbaar portret van een gedreven jonge turnster uit Oekraïne, die moet kiezen tussen haar sport en haar thuisland.

Hoewel de titel Olga verwijst naar één mens – de gelijknamige hoofdpersoon, een getalenteerde, vijftienjarige Oekraïense turnster – gaat de film over de vele krachten die haar tegen haar wil in bewegen. Dat is wel het laatste wat een jonge, gedreven atleet wil horen, want Olga (Anastasia Budiashkina) wil zelf niets liever dan turnen. Ze is goed genoeg om Oekraïne te vertegenwoordigen op het EK, en daarna mogelijk op de Olympische Spelen.

Ze werkt ervoor. Olga duurt maar 85 minuten, maar komt keer op keer terug op Olga’s inzet en doorzettingsvermogen. In de stille momenten tussen scènes in doet ze oefeningen, is ze aan het hardlopen, wrijft ze magnesium in haar handen of maakt ze de toestellen schoon. Haar trainingen, gefilmd in close-ups van haar gezicht en ledematen, verbeelden hoezeer ze opgaat in haar routine. Bij groepstrainingen en competities neemt de camera afstand en brengt het de turnbewegingen volledig en zonder onderbreking in beeld, om recht te doen aan de schoonheid van de sport en de vaardigheid van de professionele turnsters in de cast. Waar in sportfilms het harde werk dat aan succes voorafgaat maar al te vaak wordt gevat in een enkele montagesequentie, brengt Olga dat moeiteloos en boeiend in beeld. Na afloop kan je bewondering voor de sport alleen maar gegroeid zijn.

Olga luistert niet naar de veiligheidsvoorschriften van haar trainers, ze verwaarloost haar taalles en schudt kritiek van zich af dat ze zich te veel op turnen richt. Ze wordt kwaad op haar moeder, die amper tijd en aandacht heeft voor haar sport. Maar Olga leert al snel dat ze geen eiland is. Haar moeders verslaggeving over de corruptie in Kiev brengt allebei hun levens in gevaar. Na een aanslag boort er zich een flinke glasscherf in haar onderarm; de wereld staat voor de deur, of ze nou wil of niet. Voor haar veiligheid wordt Olga naar de familie van haar overleden vader in Zwitserland gestuurd, waar ze haar training voor het EK moet voortzetten.

Wanneer in Oekraïne de revolutie tegen president Janoekovitsj uitbreekt, raken Olga’s moeder en oude vrienden meegesleept in het geweld van de staat tegen de eigen bevolking. Zoals Oekraïne wordt verscheurd tussen Europees en Russisch imperialisme, zo moet Olga kiezen tussen haar sport of haar thuis. Budiashkina’s onweerstaanbare personage bezit een haast stoïcijnse kracht, ondanks de pijn en kolossale verantwoordelijkheden die zichtbaar zwaar wegen op haar tienerschouders.

Als Olga nog te druk bezig is met turnen om naar haar moeder te luisteren over de problemen in Oekraïne, spreekt haar moeder haar belerend toe. “Het is jouw land, of je nu wilt of niet.” Maar Olga begrijpt dat maar al te goed. Ze krijgt van haar moeder, noch haar thuisland, de aandacht en zorg die ze nodig heeft om haar uitzonderlijke talenten te ontplooien. Het is nu aan haar om te vertrekken, of om te blijven en te vechten voor de toekomst van Oekraïne – zelfs als dat ten koste gaat van haar eigen droom.