NOTES ON A SCANDAL

Judi Dench spint een web in notes on a scandal; Cate Blanchett raakt hopeloos verstrikt.

Vanaf een heuveltop, uitkijkend over mistig Londen, zit de eenzame Barbara Covett (Judi Dench) op haar favoriete bankje. Nauwkeurig volgt de oude geschiedenisdocente spelende kinderen. Ironisch, want je hoort haar in voice-over zeggen dat ze haar leerlingen ziet als "toekomstige loodgieters, verkopers en een enkele terrorist". Die voice-over maakt je deelgenoot van haar weerzin tegen de medemens, haar geheimen, haar verlangens. Haar dagboek bestaat uit notities van andermans schandalen, maar, tussen de regels door, lezen wij ook die van haar.
In de tv-serie ‘Grumpy old women’ zou Barbara het goed redden. Op alles en iedereen heeft ze kritiek. Via haar dagboek ontdek je haar minachting, maar ook haar fascinatie voor de beeldschone Sheba Hart (Cate Blanchett), de nieuwe lerares beeldende vorming. Dit zal haar levenspartner worden en daar heeft ze alles voor over. Naar haar idee voelt Sheba het net zo: zij noemt haar immers ‘Bar’, niet ‘Babs’.
Samen met Barbara ontdekken wij Sheba’s geheim en samen met Barbara realiseren we ons wie de troef in handen heeft. Vanaf dit moment ontpopt het verhaal zich tot een psychologische thriller: Barbara ziet door Sheba’s afhankelijkheid haar kans om de ideale levensgezellin te scheppen.

Bittere espresso
Er is een groot contrast tussen voice-over (hoe ze Sheba ziet) en beeld (hoe ze haar wil zien). Als Barbara haar vriendin wijst op het cappuccinoschuim dat het puntje van haar neus bedekt, heeft dit vriendelijke gebaar door de voice-over de nasmaak van een bittere espresso. Wanneer Sheba een haarlok om haar vinger windt, heerst sensualiteit door de warme, heldere kleuren en het gefilterde licht, dat de zachte vormen van haar gezicht nog zachter maakt. Wanneer Barbara vervolgens een gevallen haar oppakt en strak trekt, zodat hij glinstert in het zonlicht, lijkt dat voor ons het toppunt van perversiteit. Wíj weten namelijk van het stalkerverleden van de oude dame. Wíj merken dat de gouden sterretjes, die Barbara Covett in haar dagboek plakt bij ‘goede dagen’, niets dan slechts betekenen.
Met recht is de film voor vier Oscars genomineerd, onder andere voor de acteerprestaties van Judi Dench en Cate Blanchett. Waarom? Dench zet een oude vrijster neer, die alle touwtjes in handen heeft; maar wanneer háár geheimen ontdekt worden, neemt ze meteen de houding aan van een geschrokken chihuahua. Blanchett verandert op hetzelfde moment van een poes met zachte voetjes in een kat met een dikke staart.
Scenarioschrijver Patrick Marber, die het gelijknamige boek van Zoë Heller bewerkte voor notes on a scandal, houdt dezelfde kalm opgebouwde vertelstijl aan als in het script voor closer (Mike Nichols, 2004). Na stage beauty (2004) en de zoete iris (2001) maakt regisseur Richard Eyre opnieuw een film over romances. Maar het zijn geen geromantiseerde romances en waarschijnlijk heeft Marber hier zo zijn aandeel in, denk maar aan het gitzwarte closer. De obsessies van de twee wanhopige vrouwen in notes on a scandal treffen je als een langzaam werkend gif. Als je dus met een oudere dame cappuccino drinkt, denk er dan om je neus altijd goed af te vegen.

Laura van Zuylen