NIMA TEMBA SHERPA

In de documentaire Nima Temba Sherpa ontmoeten verstand en ambitie elkaar op de flanken van de Himalaya.

Vorig jaar mei was het vijftig jaar geleden dat de eerste man die het kon navertellen (de Australiër Edmund Hillary) de top van de Mount Everest bereikte, op 8848 meter boven zeeniveau. Minder bekend is de man die tegelijk met Hillary arriveerde en diens klim naar de top faciliteerde: Sherpa Tenzing Norgay. Nog steeds waagt voor bijna elke westerse klimmer die de Himalaya ingaat een lokale gids-klimmer zijn leven. Reden voor producent en regisseur van doorgaans educatieve films Margriet Jansen, om verslag te doen van een expeditie vanuit het perspectief van een sherpa, die niet alleen de kampementen opzet en voor eten zorgt, maar ook verantwoordelijk is voor de veiligheid van de expeditieleden. Jansen nam deel aan een expeditie naar Himalayatop Cho Oyu, wat Nepalees is voor ‘naam van God’, want "God woont in de bergen" weet sherpaleider Nima Temba.

Doodgezwegen
Wat begint als een bijna antropologisch verslag van de wortels van Nima Temba in de vallei van Rolwaling, boven de rook van Kathmandu, waar zijn vader geiten hoedt, met beelden van laaghangende wolken, de ijle lucht en knusse hutjes met een knapperend haardvuur, eindigt in een barre tocht waarbij een dode valt. Het wreekt zich dat de Nederlandse cameravoerders Bert Oosterveld en Margriet Jansen tot respectievelijk 4100 en 5650 meter meekwamen met hun onderwerp, want daarboven gebeurden de spannendste dingen: Lakpa Sherpa, die tot 7400 meter de camera van Jansen overnam, zorgde naast expeditielid Tore Rasmussen, die de top bereikte, wel voor bruikbaar beeldmateriaal, maar we missen de regie. Vragen zoals in het begin van de film worden dan niet meer gesteld, terwijl ze zich des te harder opdringen: want meer dan de tegenstellingen tussen berggebied en stad, verantwoordelijkheid en ambitie, springen de cultuurverschillen tussen de sherpa’s en de westerse expeditieleden in het oog, met een dode Australiër tot gevolg. Hoe de sherpa’s worden gebagatelliseerd, blijkt al als een andere Australiër bij een eerste kennismaking met Nima Temba zegt: "Ze zijn wel enthousiast, maar check hun uitrusting: soms vergeten ze iets." Na het ongeluk op de berg wordt het slachtoffer door de overige expeditieleden — althans op film — doodgezwegen.
De dood van de man geeft de sherpa’s in zoverre gelijk dat blinde ambitie geen mensenleven waard is. Wat dat betreft is het begrijpelijk dat Jansen en Oosterveld zich tot een verstandige hoogte beperkten, maar filmisch bekeken hadden ze voor de top moeten gaan.

Karin Wolfs