Murderbot

Een gevechtsrobot ontwikkelt een bewustzijn en verbaast zich vervolgens over de absurditeiten van menselijke interactie in deze fijne tiendelige comedyserie.

“Ga zitten”, krijgt Murderbot steeds weer te horen als mensen met hem willen praten. “Het is een soort fetisj voor ze”, mijmert de door Alexander Skarsgård gespeelde robot in gedachten.

De heerlijke tiendelige serie Murderbot, gebaseerd op Martha Wells’ boekenreeks The Murderbot Diaries, bekijkt het enigma van menselijke interactie door de ogen van een robot. Murderbot is de naam die hij zichzelf heeft gegeven. Niet omdat moorden zijn ding is (of misschien ook wel, de details zijn een tikje troebel), maar gewoon omdat het stoer klinkt.

Murderbot is een sec-unit, een gevechtsrobot die door een bedrijf genaamd The Company wordt meegestuurd met expedities als een soort verzekeringspolis. In de wat rommelige eerste aflevering zien we hoe Murderbot het voor elkaar heeft gekregen zijn controlemodule uit te schakelen, waardoor hij niet langer blind bevelen hoeft op te volgen. En hoe hij terechtkomt bij een hippie-achtige groep wetenschappers, die ondanks ethische bezwaren morrend accepteert dat hij meekomt op expeditie.

De verdere plot doet er weinig toe. Waar Murderbot om draait is het perspectief van deze misantropische robot, waarin de serie ons consequent plaatst. Dat Skarsgård soms een tikje houterig is als acteur werkt hier alleen maar in zijn voordeel. En vooral in de vrijwel doorlopende voice-over bewijst hij zijn sterke komische timing. Ondertussen blijkt het groepje zweverige wetenschappers een verzameling individuen met elk hun o zo typisch menselijke eigenaardigheden. Zoals expeditieleider Mensah (Noma Dumezweni), die achter haar kalme doortastendheid paniekaanvallen verborgen houdt. En de augmented Gurathin (de immer fantastische David Dastmalchian), wiens tegelijk gluiperige en berekenende rationalisme de stiekeme gevoelens die hij voor Mensah koestert verhult.

Dat de personages vrijwel volledig via die droge voice-over en de analytische blik van Murderbot reliëf krijgen, is een ongewone maar fijne vondst. Via de gortdroge observaties van Murderbot legt de serie op geestige wijze bloot dat een mens toch vooral een ongerijmde verzameling is van grillige gedachten en tegenstrijdige bedoelingen, van gevoelens die we verborgen houden of juist onthullen zonder ons ervan bewust te zijn.

Ondertussen speelt de serie ook nog vrolijk met het concept van de vrije wil. Met het hacken van zijn controlemodule heeft Murderbot zichzelf in theorie toegang gegeven tot die vrije wil. Maar in de praktijk moet hij die verbergen om niet op de schroothoop te belanden. Dus beperkt hij zich tot vrijheid van denken. En tot het kijken naar eindeloze uren op zijn harde schijf gedownloade intergalactische televisie. Zijn lievelingsserie is ruimtesoap The Rise and Fall of Sanctuary Moon.  

Via het kijken naar die serie leert Murderbot steeds iets meer over menselijke interactie en steeds vaker breekt er iets dat lijkt op empathie door zijn pantser van cynisme. En dat heeft weer zijn eigen uitwerking op die vrije wil. Murderbot zou dat hele stelletje klungelaars kunnen uitmoorden en zijn eigen weg gaan, maar in plaats daarvan staat ‘ie ze godbetert weer te redden uit de zoveelste benarde situatie waar ze zich met hun volstrekt onlogische keuzes en onbegrijpelijke motieven in hebben gemanoeuvreerd. “Stupid, stupid humans.” Zonder het volledig te beseffen heeft Murderbot zich daarmee het meest menselijke eigen gemaakt: het dwars tegen elke logica in om een ander geven.

Murderbot is vanaf 16 mei 2025 te zien op Apple TV+ (VoD).