Minding the Gap

In de voor een Oscar genomineerde documentaire Minding the Gap zien we over een periode van twaalf jaar de verhoudingen in een groepje skateboardvrienden verschuiven. En passant schetst regisseur Bing Liu een pijnlijk portret van de geweldscultuur in het Amerikaanse Middenwesten.

Minding the Gap begint zoals je verwacht dat een skateboardersfilm begint. Of elke andere documentaire waarin het draait om extreme sports en jeugdcultuur. We zien drie jongens op hun decks door de stad zoeven, auto’s omzeilend, springend over stoep­randjes en bloembakken, naar beneden zeilend in een parkeergarage. Adrenaline! Rebellie! En een fikse dosis testosteron, want dit is wel een mannenwereldje.

Op de voice-over horen we Zack, de oudste van het stel verzuchten: “Als jochie doe je gewoon dingen, je handelt. Ergens onderweg raakt iedereen dat kwijt.” En de vijf jaar jongere Kiere vertelt: “Skateboarden voelt meer als familie dan mijn familie.” Ook camerajongen Bing Liu verschijnt in beeld. Hij probeert niet te verbergen dat hij zelf lid is van deze familie op wieltjes. Terwijl zijn kameraden oefenen op stunts sjeest Liu er achteraan, hun stoere capriolen al net zo stoer filmend vanaf zijn skateboard. Onderweg zien we ook hoe Rockford, Illinois er bij ligt. Een zielloze stad met 150.000 inwoners en een erbarmelijke infrastructuur. Zoals de helft van de V.S. er tegenwoordig bij ligt, eigenlijk. Overal vuilnis op straat en brede scheuren in het wegdek. Niet echt ideaal om op te skateboarden, zou je denken. Maar gaandeweg de, over een periode van twaalf jaar gedraaide, film wordt duidelijk hoe zeer die straatsport deze jongeren juist de enige ontsnapping biedt uit een uitzichtloze situatie. Al is de kick maar tijdelijk.

Alle leden van dit clubje kampen met grote problemen thuis. “Tegenwoordig zou je het kindermishandeling noemen”, zo vat Kiere de getroebleerde relatie met zijn strenge vader laconiek samen. En als regisseur Bing zijn eigen moeder interviewt over zijn sadistische stiefvader loopt dat uit op een aangrijpende therapeutische sessie over huiselijk geweld. Bing laat enkele onthutsende statistieken voorbijkomen: over de torenhoge werkloosheid in Rockford. En over de epidemische proporties die geweld, in het bijzonder huiselijk geweld in dit godvergeten oord hebben aangenomen.

Terwijl we Zack langzaam zien afglijden van charmante branieschopper naar probleemdrinker, zoekt Kiere een uitweg uit de misère, via opleiding, werk én een andere vriendenkring. De hele vicieuze cirkel van verwaarlozing, ruzie en molest dreigt zich te herhalen voor het zoontje dat Zack op zijn eenentwintigste op de wereld zet met een vier jaar jonger meisje. Geholpen door een zorgzame oom en tante krabbelt de affectieloos opgegroeide tiener overeind, om haar eigen lot en de opvoeding van haar zoontje in eigen hand te nemen. Dat biedt een sprankje hoop in een film die een allesbehalve rooskleurig toekomstperspectief schetst voor de in de steek gelaten bewoners van Middletown, U.S.A.