MÈRES ET FILLES

Overal zijn familiedrama’s maar nergens heftiger dan in de Franse cinema. mères et filles is een schoolvoorbeeld.

Hun begroeting spreekt boekdelen. De zwangere dertiger Audrey, die in Canada woont en een drukke baan heeft, bezoekt na lange tijd haar ouders weer eens die aan de Franse kust wonen. Er hangt meteen een onbehaaglijke sfeer. Audrey’s moeder Martine, die een artsenpraktijk heeft, raakt bij de begroeting haar dochter niet aan, maar geeft haar een formele kus. Niemand speelt zo’n ijskoningin beter dan Catherine Deneuve. Als Audrey haar moeder als cadeautje een fototoestel geeft, zegt deze koel dat ze niet van fotograferen houdt en dat ze het toestel maar aan haar vader moet geven. De Franse filmmaakster Julie Lopes-Curval maakt het de kijker niet moeilijk: in mères et filles hebben moeder en dochter iets uit te vechten. Wat dat is wordt duidelijk als Audrey een dagboek vindt van haar oma. Veel meer moeten we niet onthullen, maar de gespannen relatie tussen moeder en dochter heeft natuurlijk te maken met — we bevinden ons niet voor niets in een Frans familiedrama — het familieverleden. Audrey’s oma liep in de jaren vijftig, toen ze een prachtige levenslustige dertiger was, weg bij haar man en twee kinderen en keerde nooit meer terug. Martine heeft dat altijd gevoeld als een harteloze daad, maar Audrey ontdekt door het dagboek dat de vork anders in de steel zat. Flashbacks laten zien wat er is gebeurd. Als de kijker het denkt te snappen, tovert de film nog een konijn uit de hoed.

Controledrang
Het is een genot om in mères et filles drie geweldige actrices aan het werk te zien. Deneuve krijgt als Martine fraai tegenspel van Marina Hands (lady chatterley) als haar dochter Audrey, die haar verwijt dat zij altijd een harde en autoritaire moeder is geweest, die haar geen liefde gaf. Maar de kijker krijgt ook begrip voor Martine, die door haar weggelopen moeder in de steek werd gelaten, wat leidde tot het op slot doen van haar gevoelsleven. Maar ook met haar moeder, door Marie-Josée Croze (the diving bell and the butterfly) prachtig gespeeld als een vrouw die stikt in de benauwende sfeer van de jaren vijftig, kan de kijker meeleven. Kortom, mères et filles gaat over drie generaties vrouwen die als moeders en dochters getekend zijn door omstandigheden waarop zij geen invloed hadden. Scherp schetst de film de vastgeroeste opvattingen van Martine en Audrey over elkaar, die door de vondst van het dagboek in beweging komen. Dat mères et filles indruk maakt maar niet meesleept, komt doordat hij op het personage Martine lijkt. Net als zij lijkt de film in de greep van een bijna neurotische controledrang. Alles past perfect, maar we missen de puzzelstukjes die net niet passen, zoals in het echte leven. Ook roept hij geregeld een déjà vu op: hoeveel Franse familiedrama’s onthullen een geheim? mères et filles oogt als een perfect werkstuk van een intelligente student over het genre van het Franse familiedrama: razendknap maar het leven moet er nog over heen.

Jos van der Burg