Luz

Een van de meest opmerkelijke films op Imagine Film Festival is Luz, een op 16mm gedraaid debuut waarnaar je vooral moet luisteren.

Luz sluit geen compromissen met de kijker. Het afstudeerproject van de jonge Duitse filmmaker Tilman Singer maakt het demonische kenbaar in een schijnbaar onschuldig Spaanstalig meisje met een katholiek getint verleden. De regisseur dompelt de kijker onder in een versmelting van de wereld zoals die zich objectief kenbaar maakt en de wereld zoals we die subjectief ervaren. Ergens daartussen zweeft Luz, een jonge vrouw die een politiestation binnenstrompelt om een verklaring af te leggen over de nacht die aan een auto-ongeluk voorafging.

Het aandeel van geluid bij onze ervaring van cinema wordt nog steeds onderschat. Er is een reden waarom filmliefhebbers kijkers worden genoemd en niet luisteraars. Toch is de dimensie van geluid even veelzijdig als de beelddimensie om de kijker mee te trekken in een alternatief universum. Singer lijkt goed op de hoogte van theorieën over geluid in de cinema. Nog voor het hoofdpersonage heeft gesproken, is de toon al gezet in Luz. De soundtrack zet in op een stil sluipen, suspense, onzekerheid. De film volgt de evolutie weg van de typische horrorsoundtrack – overladen met lawaai en terreur – die de laatste jaren merkbaar geworden is. Zie bijvoorbeeld een arthouse horrorfilm als It Follows (2014), maar ook in het populaire circuit, bijvoorbeeld in Sinister (2012).

Dat onzekere, dat unheimliche wint de aandacht van de kijker. Het monster in het duister laten werkt vaak effectiever in op het verbeeldingsvermogen dan enig special effect ook zou kunnen. Tilman Singer trekt dit spectrum nog verder open en creëert in Luz een subjectieve beleveniswereld van een demon die zich niet toont, maar van zich laat horen door de stemmen van anderen, geplant in de hoofden van anderen. Naast onze ogen, kunnen we ook onze oren niet meer vertrouwen.

In opzet is Luz meer geslaagd als geluidsexperiment dan als horrorfilm. De kijker wordt samen met de personages gegijzeld in een enkele ruimte en belaagd met offscreen-geluid dat niet klopt met het beeld. Geluiden uit het verleden versus beelden van het heden verstrengelen zich in een gedetailleerd web. Luz houdt macht over de kijkers en toehoorders en kent ons haar geheimen slechts deels en op een traag tempo toe. Net als de personages worden we gevangen in de dwingende versie van de realiteit van de geheimzinnige hoofdpersoon. De ruimte transformeert in een samenkomst van de verschillende tijdlagen waarin Luz zich mentaal bevindt, zonder ooit volledig duidelijk te maken waar dat dan is of waarom.

Hoewel de film op zijn hoogtepunt meer verwarrend dan werkelijk angstaanjagend is, zet Singer toch een nieuwe toon door de ambitieuze mix van tijd en geluid die het waard maakt wat langer stil te staan bij de film.

Luz is te zien op het Imagine Film Festival op 17 april om 15.25u in Eye, Amsterdam. Deze recensie werd geschreven in het kader van Filmkrant Lab 2019, een trainingstraject voor jonge filmcritici.