Lunana, a Yak in the Classroom

Als eerste Bhutaanse productie dong Lunana, a Yak in the Classroom afgelopen maart mee naar de Oscar voor niet-Engelstalige film. Een hartverwarmend verhaal over de stuurloze Ugyen die zijn plek zoekt in een veranderende wereld.

Nooit eerder zag ze zo’n ongemotiveerde jongen, stelt de overheidsbeambte met wie de jonge leraar Ugyen (Sherab Dorji) het laatste jaar van zijn vijfjarige contract met de regering van Bhutan bespreekt. Het onderwijs wil hij in ieder geval niet meer in. Ugyen droomt van een spannend leven in het Westen. Samen met zijn vriendin heeft hij zijn zinnen op Australië gezet. Hij draagt al een opvallend leren jackje en koopt schoenen die ‘Brad Pitt en Leonardo’ ook zouden kopen.

Maar ja, dat laatste contractjaar. Om het uit te dienen stuurt de beambte hem van de weeromstuit naar Lunana, het meest afgelegen dorpje van Bhutan (en de wereld) dat op zes dagen lopen van de bewoonde wereld ligt in de hoge bergtoppen van de Himalaya. Ugyen moet de acht kinderen van de jakherders daar les gaan geven.

Waar Lunana, a Yak in the Classroom op het eerste gezicht de structuur heeft van een uitgekauwde formulefilm (verveelde stedeling uit zijn element bij achtergestelde dorpelingen), blijkt de film in werkelijkheid meer een boeddhistische variatie op de al even ontroerende documentaire Être et avoir (Nicolas Philibert, 2005) over een leraar op het Franse platteland. De Bhutaanse filmmaker en fotograaf Pawo Choyninh Dojri bouwde het verhaal op uit anekdotes die hij tijdens zijn reizen verzamelde, filmde in het van energie verstoken Lunana op zonne-energie en liet de dorpelingen op miracu­leuze manier zichzelf spelen.

Het resulteert in een hartverwarmende slice of life (opvallend voor de kleine Bhutaanse filmindustrie die normaliter vooral naar de Bollywood-buren kijkt), waarin Dojri ook op subtiele manier de bruto-nationaal-geluk-filosofie van Bhutan de maat neemt. “Ze vertellen me dat wij het gelukkigste land ter wereld zijn”, aldus dorpshoofd Asha (Kunzag Wangdi). “Waarom zoeken onze jongeren hun geluk dan telkens in het buitenland?”

Het is een verwijzing naar de sluier van verdriet en rouw die ook over de film hangt: oude manieren verdwijnen, de toekomst is onzeker. Wie vormt daarin een brug naar een gelukkige toekomst? Het zijn woorden die net zozeer Ugyens hart openen, als dat van de kijker.