Looper

Is Looper de Inception van dit jaar? Wel als Inception wat meer aandacht had besteed aan de menselijk maat en minder tevreden met zichzelf was geweest. Jawel, Looper is een bijzonder geval.

Doe jezelf een plezier: stop met lezen na de volgende zin. Als je dit najaar maar één Hollywood-actiespektakel gaat zien, zorg dan dat het deze is. Zo, nog steeds de Filmkrant niet weggelegd? Dan moet je het zelf maar weten. Feit is dat Looper, de slotfilm van de Amsterdam Film Week, het best met een volkomen gebrek aan voorkennis bekeken kan worden. Dan komt de reeks aan surprises die Rian Johnsons scifi-thriller tevoorschijn tovert het best tot zijn recht. Tijdreizen, vliegende motoren, telekinese. De gimmick waar de publiciteit van Looper zich op richt is amper het meest opzienbarende presentje uit Johnsons zak van Sinterklaas. Maar het is wel spectaculair: Joseph Gordon-Levitt doet een jongere Bruce Willis. En dat doet hij heel overtuigend. inclusief het fronsend bestuderen van een wijkende haargrens.
Het zit zo: Joe is een looper, een hitman die voor een misdaadsyndicaat criminelen opruimt. Alleen komen die criminelen uit de toekomst. Ze worden, geboeid en geblinddoekt, naar een afgelegen veld geteleporteerd waar de looper ze staat op te wachten met een vreemdsoortige donderbus. Eén schot, en de klus is geklaard. Easy money. Niet vreemd dat de loopers er een rock ‘n’ roll leven op na houden, vol seks, vintage auto’s en drugs die je via de oogballen inneemt. Hadden we al gezegd dat het heden 2044 is, en de huidige crisis flink heeft doorgezet? En de toekomst van die toekomst het jaar 2074 is?

Verloederd
Er is een reden waarom de looper zijn slachtoffer nooit mag zien: hij kan het namelijk zelf zijn. Dat overkomt Joe. Zijn doelwit weet zich tijdig te identificeren, en het is Bruce Willis! Meteen snappen we waarom Gordon Levitt zo lijzig praat en een opvallend forse kin heeft: hij is de jonge versie van Bruce. Je verwacht een shoot-out tussen de twee (één?), en die komt, maar eerst voeren Joe Jr. en Sr. een metafysisch gesprek onder het genot van een kop koffie.
Looper houdt zich geen moment aan de ongeschreven wetten van de blockbuster. De gewetenloze gangsterbaas wordt gespeeld door Jeff Daniels. De finale vindt plaats op een boerderij. Dat komt omdat Rian Johnson (Brick, The Brothers Bloom) een art-filmer is met liefde voor genrefilms. En dus biedt zijn toekomstbeeld geen glanzend Ridley Scott-futurisme, maar oogt het als een verloederde versie van onze tijd. Geen Star Trek-uniformen, maar veterdasjes en leren jasjes. Looper is sciencefiction waarbij evenveel energie is gestoken in een geloofwaardig, emotioneel scenario en sterk spel als in daverende setpieces. Alsof James Cameron een script van Paul Thomas Anderson verfilmt. Maar dat wil je allemaal niet weten. Gewoon gaan.

Mark van den Tempel