Lizzie

Een historische moordzaak wordt opnieuw tegen het licht gehouden in dit traag smeulende drama. Beklemming en diffuse dreiging hangen permanent in de lucht, maar de aangereikte motieven blijven als onaffe gedachten bungelen.

Een titelfiguur die met alleen haar voornaam wordt geïntroduceerd – het moet hier om een beroemdheid gaan. Dat klopt, in zekere zin. Lizzie gaat over Lizzie Borden, in de Amerikaanse folklore een bekende figuur dankzij het feit dat ze haar stiefmoeder Abby en haar rijke maar gierige vader Andrew met een bijl in de pan hakte. Zo wil in elk geval het springtouwrijmpje: “Lizzie Borden took an axe / And gave her mother forty whacks / When she saw what she had done / She gave her father forty-one.” Volgens de jury die in de moordzaak uit 1892 een uitspraak moest doen, was ze echter onschuldig. Niet omdat ze een waterdicht alibi had – haar verklaring rammelde aan alle kanten – maar omdat de (heren) juryleden het ondenkbaar vonden dat een vrouw van haar sociale klasse tot zo’n gruwelijke moord in staat zou zijn. Een dubieuze argumentatie voor een rechtvaardige uitspraak, want vanwege de lakse uitvoering van het forensische onderzoek was er ook simpelweg geen overtuigend bewijs. In de publieke opinie was Lizzie echter voor de rest van haar leven schuldig verklaard.

Behalve door dat lugubere rijmpje is de geschiedenis van Lizzie en die dubbele moord in de dikke eeuw die sindsdien verstreek levend gehouden via toneelstukken, hoorspelen, musicals, boeken, televisiefilms en -series. Inmiddels is er ook een bioscoopfilm met Chloë Sevigny en Kristen Stewart, die alweer tweeëneenhalf jaar geleden op het Sundance filmfestival in première ging.

Sindsdien is er weinig over te doen geweest, en waarom Lizzie uitgerekend op een moment van beperkte bioscoopcapaciteit alsnog hier wordt uitgebracht is dan ook raadselachtig. Wat je er als kijker mee moet is net zo onduidelijk. Het scenario put vrijelijk uit de onvolledige feiten en speculatieve geruchten rond de moordzaak, maar geeft geen samenhangende of overtuigende opbouw naar de gewelddadige climax. Regie, cinematografie en muziek zijn gericht op het creëren van een donkere sfeer van beklemming en diffuse dreiging, waarbij het acteren van Chloë Sevigny (vlak en koel) en Kristen Stewart (permanent nerveus) elk van hun acties een hoogst ambigu karakter verleent. De relatie die in het geheim tussen hen opbloeit komt daardoor niet helder genoeg uit de verf als sleutel tot het moorddrama.

Er is meer aan de hand: Andrew Borden misbruikt de meid en dreigt zijn dochter, door het onder bewind stellen van de erfenis, elk uitzicht op financiële onafhankelijkheid te ontnemen. Aan motieven geen gebrek dus, misschien zijn het er zelfs iets te veel om in het bestek van een speelfilm aannemelijk aan elkaar te knopen. Daarbij zet Craig William Macneill zijn strenge en nogal logge regie veel liever in om een duister en vreugdeloos decor op te roepen dan om een sluitende (psycho)logische verklaring voor de slachting te geven. Door die mismatch van script en regie laat de uitwerking van het even sensationele als tragische gegeven waarop Lizzie zich baseert uiteindelijk een bloedeloze indruk na.