L’histoire de Souleymane

Een Guinese maaltijdbezorger scheert op zijn fiets door de straten van Parijs om zijn verblijfsvergunning veilig te stellen in deze absurdistische, trefzekere thriller.

Veel van de maaltijdbezorgers die op hun fiets het chaotische Parijse verkeer trotseren zijn ongedocumenteerde migranten. De uit Guinee afkomstige Souleymane (Abou Sangare) verdient zo’n 250 euro per week, waarvan hij ongeveer de helft afdraagt aan de Kameroener van wie hij de identiteit gebruikt – migranten zonder papieren mogen officieel niet werken. De twintiger moet wel: hij heeft dringend geld nodig om nagemaakte documenten te kunnen kopen die zijn asielaanvraag kunnen bespoedigen. Hij heeft het plan opgevat om tijdens het belangrijke toelatingsgesprek te veinzen dat hij een politieke vluchteling is.

Om daarin te slagen moet Souleymane een gefabriceerd levensverhaal uit zijn hoofd leren. Tijdens zijn werk luistert hij voortdurend via zijn telefoon naar de gefingeerde data, plekken en sleutelfiguren. De maaltijdbezorger heeft in L’histoire de Souleymane (in Cannes in het Un Certain Regard-programma bekroond met de juryprijs en de prijs voor beste acteur) achtenveertig uur om het geld bij elkaar te scharrelen. Filmmaker Boris Lojkine (Hope, 2014) giet deze buitengewoon absurde premisse – maar zijn niet bijna alle hedendaagse migrantenverhalen absurd? – in thrillervorm. Met een twintiger die jaagt door de straten van Parijs om zijn toekomst veilig te stellen.

Lojkine, een Parijzenaar, maakte veel films in het buitenland en besloot voor zijn nieuwste film de Franse hoofdstad eens te tonen vanuit het perspectief van een nieuwkomer. Zo voelen de straten tamelijk onwennig aan voor Souleymane. De mensen hebben hem alleen nodig om hun honger te stillen en zelfs dan gedragen ze zich allesbehalve warmhartig. Ondanks de verbroedering onder de migranten, die hij ook toont, spiegelt Lojkine het leven van migranten in Parijs voor als hardvochtig en vernederend.

Desondanks bezochten al meer dan 160 duizend Parijzenaren (en in totaal ruim 500 duizend Fransen) Lojkine’s drama. Een imposant, maar niet onbegrijpelijk aantal. L’histoire de Souleymane raakt voor hen aan het dagelijks leven, aan al die jongemannen die door weer en wind over de fietsbanen razen. Dat fenomeen is simpelweg zichtbaar in het straatbeeld. Lojkine, die voor zijn re­search veel maaltijdbezorgers sprak, geeft de kijker een intrigerende blik achter de schermen. Zijn film oogt als een documentaire, dankzij de non-professionele acteurs en de rauwe plaatsen van handeling, zoals de spartaanse slaapplekken waar Souleymane elke avond terechtkomt.

Hoofdrolspeler Sangare, in het dagelijks leven een automonteur, geeft met zijn naturalistische, gelaagde spel de film een menselijke laag. Via het perspectief van een maaltijdbezorger brengt Lojkine een perverse maatschappelijke trend – rechteloze migranten die worden uitgebuit – knap onder de aandacht. Dapper is dat Lojkine de kijker daarbij, met een treffend dubbelzinnig slot, niet helemaal geeft waar hij naar snakt. Deze film is dan ook geen sprookje.