Le semeur

Best lastig, een dorp zonder mannen in de negentiende eeuw, want hoe voorkom je dat de gemeenschap uitsterft? In een Frans bergdorpje verzinnen vrouwen een oplossing.

In 1851 pleegde Karel Lodewijk Napoleon Bonaparte een staatsgreep, waarna de couppleger zich een jaar later tot keizer Napoleon III liet kronen. Tegen die tijd waren in Frankrijk bijna dertigduizend republikeinen opgepakt. Van sommigen werd nooit meer iets gehoord, anderen keerden jaren later terug naar huis. Tegen die achtergrond speelt Le semeur (‘De zaaier’) zich af. In een geïsoleerd bergdorpje in de Provence arresteren soldaten na Napoleons staatsgreep alle mannen op verdenking van republikeinse sympathieën. Ze verdwijnen naar onbekende bestemmingen. De achtergebleven vrouwen staan er plotseling alleen voor en moeten nu ook het mannenwerk doen, zoals het land bewerken. Het gaat de vrouwengemeenschap goed af, maar er doemt een probleem op: hoe het geïsoleerde dorp voor uitsterven te behoeden als er geen kinderen meer worden geboren? De vrouwen spreken half–grappend af dat als er toevallig een man in het dorpje langskomt ze hem in bed zullen delen. 

Als de knappe Jean in het dorpje verschijnt, die zegt dat hij hoefsmid is, houden de dames, om hem niet in paniek te brengen, de dekhengstconstructie nog even voor hem verborgen. Hij zal eerst een tijdje worden opgevangen door een van de vrouwen. Geen goed idee, want in het schijnsel van negentiende-eeuws kaarslicht worden de twee verliefd, waarna delen ingewikkeld wordt. Op dat punt doet Le semeur denken aan communes in de jaren zestig: leuke theorie, dat alles delen, maar rampzalig voor relaties.

De plot van Le semeur doet een Franse o-la-la-komedie vermoeden maar gelukkig blijft de film daar ver vandaan. Hij is gebaseerd op een novelle van dorpsschooljuf Violette Ailhaud, die in 1851 als zestienjarige in een dorpje woonde waar deze gebeurtenissen zich afspeelden. Zij schreef het verhaal op 84-jarige leeftijd in 1919 toen opnieuw alle mannen uit het dorp waren weggerukt, deze keer opgeslokt door de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog. Ailhaud bedong dat het manuscript pas na 1952 mocht worden uitgegeven. Het werd vergeten, maar in 2006 alsnog gepubliceerd. Onwaarschijnlijk verhaal? Volgens een Franse journalist die zich erin verdiepte, té onwaarschijnlijk. Volgens hem is Ailhaud een pseudoniem van Maria Borrély (1890-1963), een vergeten schrijver uit de Provence, die het verhaal verzon.

Of het verhaal echt gebeurd is of niet doet er in dit geval toe: als het echt gebeurd is, is de debuutfilm van Marine Francen een historisch drama, in het andere geval een historische fabel. Voor de strekking van de film maakt het niet uit: het licht-feministische verhaal toont de vitaliteit en overlevingskracht van vrouwen. Misschien iets te idyllisch met alle schitterende landschappen en plattelandsvrouwen, die uit modebladen lijken weggelopen, maar Le semeur ademt talent en maakt nieuwsgierig naar Francens volgende film.