La prima cosa bella
Miss Mamma
La mamma is de spil van elk Italiaans gezin en ook van dit nostalgische familiedrama over een niet altijd even zonnige moeder-zoon relatie.
Ieder kind wil een mooie moeder. Je kijkt hoe ze loopt, hoe ze glimlacht. Tot je op de leeftijd komt dat je je voor alles geneert. Dat ervaart de jonge Bruno als zijn moeder Anna (Micaela Ramazzotti) wordt verkozen tot de Miss Mama van de zomer van 1971. Zij heeft een million dollar glimlach en hij schaamt zich. Een kleine veertig jaar later, als het Bruno (Valerio Mastandrea) maar niet lukt om gelukkig te worden, gaat hij noodgedwongen terug naar zijn geboorteplaats Livorno. Zijn moeder (nu Stefania Sandrelli) is terminaal ziek.
In het tragikomische, in Italië veelbekroonde en zelfs voor de Oscars ingezonden familiedrama La prima cosa bella, springt de Italiaanse regisseur Paolo Virzì (1964, zelf afkomstig uit Livorno) heen en weer tussen Bruno’s jeugd en het heden. Nu ziet de wereld er grauw uit, toen vaak donker, maar ook kleurrijk. De jaren zeventig zijn avontuurlijk, maar Bruno koestert wrok tegen de vrijheid die zijn moeder aan hem heeft opgedrongen. Virzì geeft zo commentaar op de tweestrijd tussen de traditionele moederfiguur en een vrouw die voelt voor onafhankelijkheid. Want hoe wenselijk is een vrijgevochten mama voor haar kinderen? En hoe houdt ze zich in de Italiaanse maatschappij staande?
Roze jurk
La prima cosa bella zit vol details waarvan de betekenis pas met terugwerkende kracht inslaat. Dat komt deels door de vele flashbacks. Zo heeft Bruno plotseling gemillimeterd haar en zijn zusje een kort jongenskapsel; vermoedelijk door toedoen van Anna’s zuster die inmiddels voor de kinderen zorgt. We voelen haar afkeer van schoonheid. Ze is jaloers, zowel op Anna’s uiterlijk als haar durf om zelfstandig te zijn. Tegelijkertijd klampt zij zich zelf vast aan de conventionele rol van de vrouw, waarbij niet opvallen het belangrijkste is.
Micaela Ramazzotti draagt La prima cosa bella aanvankelijk. In een geweldige scène figureert Anna als serveerster in een film van Dino Risi en stapt onhandig over de rails van de camera heen. Voor ze begint wordt nog snel een extra knoopje van haar roze jurk opengetrokken.
Halverwege de film verandert ze echter in een type dat niet weet hoe ze een telefoon moet opnemen. Ze wordt een del en dat wil je niet geloven. Je zou kunnen zeggen, dat we haar zien vanuit de ogen van haar zoon. Maar daarvoor is het jongetje te slim. Misschien is het simpelweg een komische noot. Maar daarvoor is Anna te complex. Allicht hint Virzì dat je feminisme moet omarmen, maar wel met mate. Als dat zo is, dan slaat hij de plank mis. Want je gelooft dat Anna alles aan kan en dat alle mannen ongelukkig zijn.
Gelukkig maakt Stefania Sandrelli veel goed. Haar leeftijd heeft Anna alleen maar interessanter gemaakt en ze is nog steeds een genot om naar te kijken. Ze blijft een optimist. Ze danst met haar zoon en eet een suikerspin. En doet dat vol overgave.
Laura van Zuylen