La mif

Brutaal en kwetsbaar

Werken met niet-professionele, jonge acteurs is Fred Baillifs handelsmerk. Zeven tiener­meiden overrompelen ons met hun zoeken naar nieuw houvast in hun leven.

De Franse titel La mif laat zich vertalen als De fam. ‘Mif’ is slang voor familie. Zo noemen de zeven tienermeiden in een Zwitsers opvanghuis hun groep, die dan wel geen echte familie is, maar waar ze toch, ondanks scheldpartijen en lawaai, bij elkaar steun en saamhorigheid vinden. Uitdagend kunnen ze zijn, al is het maar om de pijn te verbergen.

Dit levendige, gevoelvolle en ook kritische schouwspel werd vorig jaar in Berlijn bekroond als beste film in de jeugdsectie Generation 14plus. Laat hier geen misverstand over bestaan: La mif is niet alleen voor jongeren, maar zal iedereen raken die de jeugd aan het hart gaat. En het is verplichte discussiestof voor de jeugdzorgsector.

Jonge spelers
De hartveroverende directheid van dit groepsportret heeft ongetwijfeld veel te maken met het feit dat de jonge hoofdrolpelers geen professionele acteurs zijn. De meesten hebben zelf ervaring in een opvanghuis achter de kiezen – al moet daar direct aan worden toegevoegd dat de getoonde situaties en verwikkelingen fictief zijn. Realistische fictie, door filmmaker Fred Baillif bedacht in nauwe samenwerking met zijn jonge spelers. Een speciale plaats is er voor directrice Lora, gespeeld door Claudia Grob, die haar beroepservaring in een opvanghuis meebrengt. Met een gezicht vol rimpels en gevoel zet ze Lora neer als iemand die haar meiden misschien net zo hard nodig heeft als omgekeerd.

‘Jeugd’ is een thema dat Baillif na aan het hart ligt. Met workshops betrok hij zijn spelers twee jaar lang bij de voorbereiding, waarbij al doende de personages en inhoud vorm kregen. De dialogen werden niet vooraf uitgeschreven, maar tijdens de opnamen geïmproviseerd. De beweeglijke handcamera zit dicht op de huid, wat maakt dat de stijl vaak documentair aandoet. Baillif, die sociaal werker was voor hij films ging maken, noemt direct cinema als een van zijn inspiratiebronnen.

Trauma
Sommigen jonge hoofdpersonen zijn heel extravert, andere meer teruggetrokken, maar allemaal worstelend met de nodige trauma’s. Baillif zorgt voor een goede balans tussen energieke brutaliteit en meer verstilde, soms onverwacht ontroerende momenten. Mooi contrapunt vormen de klassieke muzikale accenten.

Met zeven gelijkwaardige hoofdpersonen is het natuurlijk lastig iedereen goed tot haar recht te laten komen. In het begin krijg je het gevoel dat sommige portretjes te summier zijn, maar later trekt dat bij. Baillif heeft een oplossing gevonden door te kiezen voor een bijzondere constructie. Geen overkoepelend drama – het verhaal van Lora komt wel in de buurt – maar korte hoofdstukjes met steeds een nieuwe hoofdpersoon of een andere invalshoek met een sprong terug in de tijd. Geleidelijk ontstaat zo een totaalbeeld.

Lora zal daarbij nog iets onthullen dat veel duidelijk maakt over haar band met haar beschermelingen. Iets wat je al proeft bij haar reactie op een schandaal dat direct in het begin veel opschudding veroorzaakt. Een overijverige stagiaire betrapt de zeventienjarige Audry (Anaïs Uldry) op seks met een jongen van veertien en waarschuwt onmiddellijk de politie. Volgens de letter van de wet pleegt Audry een misdrijf maar daar schiet je volgens Lora weinig mee op. Die spanning tussen een goedbedoeld systeem vol gebreken en de behoefte van de jongeren is iets dat La mif scherp neerzet.

Grote kracht
Ondanks de idealistische insteek met momenten van voorzichtige hoop kan je Baillif niet betrappen op een al te rooskleurige voorstelling van zaken of gemakkelijke oplossingen. Waar de een kampt met het trauma van een vader als verkrachter, gebruikt een ander seks met veel verschillende jongens om de leegte te vullen. Novinha (Kassia Da Costa) praat uitdagend over neuken en verklaart tegelijkertijd niet in liefde te geloven. En als je, zoals Tamra (Sara Tulu), hoort dat je asielverzoek is afgewezen terwijl je geen idee hebt waar je ouders zijn, kan je gaan denken aan verdwijnen in het diepe water van een meer. De zwijgzame, serieuze Justine (Charlie Areddy) heeft weer een andere, geheime reden om het tehuis te verkiezen boven haar goedwillende ouders.

Lora heeft weer een andere strijd. Probeer niet te acteren, hield Baillif zijn debuterende spelers voor. Dat werkt. Ze hebben zich overtuigend ingeleefd, zij zijn de grote kracht van La mif. Hun personages dagen uit, bijten op hun lip van verdriet, treiteren, maken plezier en kiezen soms voor een leugen. Het is niet mooier dan het is. Samen met de verzorgers houden ze ons een spiegel van een imperfecte samenleving voor. We zien dat er met openheid en vertrouwen veel te winnen is, maar makkelijk is het niet.