KARNAVAL

Katholieke uitlaatklep voor gefrustreerde calvinisten

  • Datum 02-12-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films KARNAVAL
  • Regie
    Thomas Vincent
    Te zien vanaf
    01-01-1998
    Land
    Frankrijk/België/Zwitserland
  • Deel dit artikel

Karnaval: exotische kostuums, drank en dans

Karnaval was een van de beste films in de Berlinale competitie van vorig jaar. Het overrompelende debuut van de Fransman Thomas Vincent speelt in het vreugdeloze Duinkerken waar havenarbeiders en hun vrouwen proberen lol te hebben door zich uit te dossen in exotische kostuums. Als een échte vreemdeling, een Noordafrikaan, zich hun kring binnendringt, ontstaat er een onhoudbare spanning.

Laatst zag ik op de Duitse televisie de start van het carnavalsseizoen. Keulse muzikanten bezongen de vreugde van carnaval en de Keulse volksaard terwijl ze zichzelf dwongen tot een uitbundigheid die van heel ver moest komen. Om hen heen stonden carnavalsvierders; in vol ornaat, maar ze bewogen niet op de muziek. Hun dik geschminkte gezichten waren uitdrukkingsloos. Met name een als Arabische vorst en haremvrouw verkleed stel zag eruit alsof het echt geen plezier had.
Er is iets treurigs aan die katholieke folklore die zich in een bepaald deel van Noordeuropa heeft genesteld. Het is een feest voor mensen die niet kunnen feesten. Ik kan me voorstellen dat er op een willekeurige avond in een Beierse bierhal, een Bourgondische bistro of een Italiaanse trattoria meer lol te beleven is. Carnaval is een feest voor mensen die misschien wel van religie nog net katholiek zijn, maar van inborst zo calvinistisch zijn dat ze een masker nodig hebben om zich te kunnen vermaken.
Dat is althans de sfeer die Thomas Vincent oproept in zijn prachtige speelfilmdebuut Karnaval. In het druilerige Noordfranse Duinkerken dat hij schetst, is meestal weinig reden tot feesten. Bea zucht onder het juk van haar te vroeg aangegane huwelijk met de voortdurend stomdronken, gefrustreerde havenarbeider Christian. Bea wordt gespeeld door de actrice Sylvie Testud, die een grote bijdrage levert aan de schoonheid van de film. Haar uitstraling rekt zich elastisch van jongensachtig tot kwetsbaar, net als die van Romane Beringer, maar Testud heeft beslist meer diepte dan Beringer.

Zuurstokroze rokjes
In het carnavalsgewoel kust Bea de Noordafrikaanse Larbi, die haar vervolgens niet meer los zal laten. Larbi was eigenlijk op weg naar Marseille om daar een nieuw leven te beginnen, maar Bea’s kus doet hem rondhangen in het van de carnavals-geest bezeten Duinkerken. De wanhoop van de plaatselijke bevolking die haar ongenoegen over het leven eruit feest met een dronken verkleedpartij, maakt Duinkerken voor Larbi niet echt een veilige plek.
Toch trotseert hij wantrouwige blikken en opmerking om weer te worden verenigd met zijn Bea. Dat de aggressieve kolos Christian daarbij in de weg staat deert hem niet. Hij werkt zich moedig door de uitbundige mensenmassa — grootser, spectaculairder dan het Nederlandse praalwagen-gebeuren. Bea begrijpt niet goed wat Larbi van haar wil, maar ze is gevlijd door de oprechtheid van zijn emoties en ze is Christians frustraties meer dan zat. Als Christian wordt ontslagen omdat hij liever carnaval viert dan werkt, gaat hij door het lint. Bea wil erger voorkomen en schakelt Larbi in.
Maar het gaat niet om de plot in deze film. Vincent laat op indrukwekkende wijze zien hoe carnaval een uitlaatklep voor de dagelijkse beslommeringen kan zijn, maar vaker juist als katalysator werkt voor mensen met serieuzere problemen. Iedereen zuipt, danst en zoent er een eind op los, maar de levens van Bea, Larbi en Christian zullen nooit meer hetzelfde zijn na dit ‘feest’.
De grote bonkige havenarbeiders kleden zich in zuurstokroze rokjes en zwarte jarretels, maar Larbi is verdacht want hij doet niet even voor carnaval alsof hij iemand anders is, hij is écht anders. Deze tegenstellingen vormen het spanningsveld van Karnaval. De weifelende toenaderingen tussen Larbi en Bea maken de contrasten nóg scherper. Het is van zo’n mooie eenvoud dat je je afvraagt waarom deze film niet eerder is gemaakt; niet in Duinkerken, Keulen of Oeteldonk.

Thessa Mooij