Jinpa

Is het een Tibetaanse western, een roadmovie of toch iets heel anders? In ieder geval zorgt de laconieke toon ervoor dat dit verhaal over een dood schaap en een vreemde ontmoeting niet afglijdt in vage mystiek.

“Maak je een grapje?” Dat krijgt vrachtwagenchauffeur Jinpa te horen wanneer hij aanklopt bij een Tibetaans klooster. Hij heeft een schaap doodgereden en wil nu dat er voor de ziel van het dier wordt gebeden. Het voorval heeft hem meer aangegrepen dan zijn stoere uiterlijk doet vermoeden. Het was toch al een rare dag, want wat te denken van die lifter die hij op de eindeloze hoogvlakte had opgepikt en die net als hijzelf (en de acteur) Jinpa bleek te heten.

Zo verandert deze laconieke roadmovie van de Tibetaanse filmmaker Pema Tseden langzaam maar zeker in iets anders, al valt het nog niet mee daar precies de vinger op te leggen. De lifter draagt een opvallende dolk en laat zich na enig aandringen ontvallen dat hij op weg is om de moordenaar van zijn vader te doden. Bij een splitsing van de weg – symboliek! – scheiden hun wegen weer, maar de chauffeur kan dit nog minder uit zijn hoofd zetten dan het dode schaap. Zelfs het vrijen met een plaatselijk liefje lukt niet. Hij keert zijn wagen en probeert zijn naamgenoot weer op te sporen.

In Venetië werd Jinpa, naar een boek van Tsering Norbu en een eigen verhaal van de regisseur, bekroond met de Horizons-­scenarioprijs. Het intrigerende van het verhaal is dat het tegelijkertijd heel realistisch is, maar ook het gevoel geeft dat we verzeild zijn geraakt in een vreemde droom over lotsverbondenheid of voorbestemming.

Als kijker voelen we mee met chauffeur Jinpa die meent dat hem iets overkomt dat een bevrijding zou kunnen zijn. Ik fantaseer noodgedwongen maar wat, want eerlijk gezegd had ik wel iets meer van de achtergrond van die eenkennige chauffeur willen zien. Meer dan alleen het feit dat zijn vrouw gestorven is en hij zijn dochter adoreert als de zon in zijn leven. Eenzaam in zijn cabine zet hij een cassette met het lied ‘O sole mio’ op.

Een wraakfilm is het niet, of misschien een tegendraadse, al doet de manier waarop Jinpa een theehuis binnenstapt even aan een western denken. Die ongrijpbaarheid had irritant kunnen zijn, maar Pema Tseden pareert dat met een nuchtere toon, droge humor, nukkige gesprekken, onverwachte emotie en een voortreffelijke hoofdrolspeler. Ook de fraaie fotografie met hier en daar een poëtisch accent of dramatisch beeld helpt mee. De leegheid van het land naast de warmte van echte mensen. Het geeft een onmiskenbare charme aan deze innemende zwerftocht, die geheel in stijl eindigt met een klein maar veelzeggend gebaar.