Itzhak
Aanstekelijke anekdotes
Itzhak Perlman wordt gezien als een van de grootste violisten van de wereld, maar documentairemaker Alison Chernick is meer geïnteresseerd in de persoonlijkheid van de vioolvirtuoos.
Vijfenzeventig en still going strong. Dat is het beeld van Itzhak Perlman dat opdoemt uit de documentaire Itzhak, waarvoor Alison Chernick de violist een paar jaar volgde. Niet zozeer op de bühne, waar Perlman speelt met de meest prestigieuze orkesten en ook optredens met popmuzikanten als Billy Joel niet schuwt. Chernick stapt in zijn dagelijks leven: een tripje naar zijn favoriete honkbalteam de Mets of wat rondhangen met zijn vrouw Toby in de keuken van hun appartement in Manhattan. Perlman doet alles schijnbaar met een ongedwongen plezier, dat erg aanstekelijk is.
Mede daardoor is Itzhak een speels en opgewekt portret geworden. En dat terwijl Perlman wel de nodige hordes heeft moeten overwinnen in zijn leven. Hij werd in 1945 in Israël geboren als zoon van twee arme Poolse immigranten. Om het vioolspel van zijn zoon te bekostigen deed Itzhaks vader allerlei baantjes, ook met het oog op de toekomst, want het talent van zijn zoon bood kans op een uitweg. Toch werd dat talent in Israël niet meteen herkend. Als gevolg van polio liep Itzhak sinds zijn vierde met beugels en krukken, wat een muziekcarrière volgens zijn leraren daar onmogelijk zou maken. Na jaren van zelfstudie verhuisde het gezin uiteindelijk naar New York, waar conservatorium Julliard wachtte. Daar zette Perlman door.
In een mooi vertelde anekdote herinnert hij zich die eerste Israëlische jaren: “Ze zagen alleen de beperking, maar dat telt natuurlijk niet op het podium. Daar is alleen maar spel.” Jammer genoeg geldt het ook voor zijn doorbraakoptreden als dertienjarige bij de The Ed Sullivan Show in 1958 – waar men meer geïnteresseerd was in het human-interestverhaal dan in zijn spel, vermoedt zijn vrouw. “En dat terwijl iedereen die je hoorde spelen meteen verliefd op je werd.” Toby Perlman (ook violist, maar naar eigen zeggen “in een andere klasse”) hoorde Itzhak een stuk van Strauss spelen en vroeg hem daarna ten huwelijk. Het stel is nog altijd gelukkig getrouwd.
Zo laveert de film op een ongedwongen manier tussen anekdotes, concertregistraties en af en toe wat archiefmateriaal. En al vraag je je soms af waar het allemaal toe dient, probeer maar eens niet te vallen voor een scène als deze: Itzhak Perlman met twee statige muziekvrienden na een oefensessie aan de keukentafel. Er is Chinees gehaald. “Alles is lekker”, verzekert de gastheer en met wat tegenzin beginnen zijn tafelgenoten te eten. Wanneer ze klaar zijn friemelt Perlman nog wat met een gelukskoekje. “U moet uw plannen bijstellen?! Ai, dat wordt dan toch geen Tsjaikovski morgen jongens.” Bulderlach.