Housekeeping for Beginners

Deze winnaar van de Queer Lion op het festival van Venetië gaat over iets universeels: wat kun je voor elkaar betekenen?

Soms zie je iets scherper als het anders is. Als een familie geen gewone familie is, en het toch net zo ontredderend is wanneer dat houvast dreigt weg te vallen. In Noord-Macedonië (het geboorteland van filmmaker Goran Stolevski) heeft de lesbische Dita van haar huis een soort veilige haven gemaakt. Ze woont er met haar vriendin Suada en dier twee dochters, de zesjarige druktemaker Mia en de dwarse tiener Vanesa. Plus huisvriend Toni, die toch wat opschudding veroorzaakt door onaangekondigd zijn nieuwe minnaar Ali in huis te nemen. Maar Mia vindt het geweldig, want wat kan die Ali dansen en zingen!

Tegelijkertijd loert er iets. Een zwarte tijding is het leven van Suada – en dus ook dat van Dita – binnengekomen. Dita zag zichzelf nooit als moeder. Nu krijgt ze van Suada de wanhoopsvraag of ze de moeder van Mia en Vanesa wil worden. Een tijd vol vragen, pijn en emotionele verwarring breekt aan. In ieder geval moet er iets gebeuren om de kinderen te beschermen. Moeten Dita en Toni trouwen? Komen er valse papieren aan te pas? Moeten ze oppassen voor de politie? Is het mooi meegenomen dat Mia en Vanesa zo hun Roma-naam kwijtraken? Want de discriminatie van die minderheid loopt ook nog door hun leven. En wat spookt Vanesa intussen uit?

Het al veelgeprezen Housekeeping for Beginners (Domaḱinstvo za početnici) had gemakkelijk een melodrama, thriller of misschien zelfs komedie kunnen worden. Maar Stolevski, die ook het scenario schreef, trekt zich in zijn derde lange film weinig van genres aan. Hij heeft een zeer natuurlijk overkomende lowbudgetstijl ontwikkeld met een overtuigende mix van professionele en non-professionele acteurs, veel ruimte voor improvisatie, los camerawerk en natuurlijk licht. Dat, plus een soort levensechte onvoorspelbaarheid, maakt dat alles heel dichtbij komt, met veel schijnbaar toevallige terzijdes of details die toch veel zeggen.

Bijvoorbeeld hoe ieder op een eigen manier reageert op de droefheid en het onverwachte van de nieuwe situatie. Dita, die zich afvraagt of ze ook iets anders dan een moeder zou kunnen zijn. Of Mia, met haar onbevangen vragen en momenten van plezier, naast de opstandigheid waarachter Vanesa haar gevoel verbergt. Lichtere momenten verhullen niet hoe je elkaar in zo’n wankele situatie zomaar kwijt zou kunnen raken, en hoe tragisch onnodig dat zou zijn. Dat maakt Stolevski heel duidelijk in dit drama, dat op een ingetogen manier aangrijpend is. Omdat het zo echt is. Daar hoeft hij verder weinig bij uit te leggen. Een film die je vooral moet voelen.