Grizzly Man

Verwarde hartenkreten in Alaska

Grizzly Man

Het mag een godswonder heten dat er na al die jaren weer een fictiefilm van Werner Herzog in de Nederlandse bioscopen gaat draaien. In navolging van de onvergetelijke skischansspringer en de gevleugelde Duitser Dieter is het in Grizzly Man tijd voor de maniakale milieuridder Timothy Treadwell, die denkt dat Alaska een Robijntje Berenbos is.

Timothy Treadwell leefde dertien zomers lang gewapend met een videocamera tussen de grizzlyberen van Alaska. Leefde ja, want het berenbos sloeg uiteindelijk ongenadig toe en vrat hem met huid en haar op. Alleen zijn horloge resteerde. Dat kon gebeuren, dat wist hij zelf ook wel, toen hij nog leefde. Misschien was het wel de mooiste dood die hij zich kon voorstellen. Hij had zich namelijk afgekeerd van de mensen, die kontendraaiende dierensoort. Daar tussen de beren had de vriendelijke strijder pas een waar leven.

Zegt hij.

Honderden uren monoloog had Treadwell in al die tijd op video verzameld en een selectie daaruit legde hem geen windeieren. Hij werd zijn eigen dierenhulporganisatie, verscheen bij David Letterman en bezocht kinderen op lagere scholen. Een stukje educatie. Kijk, daar heb je Deberah, ze is op zoek naar eten en rond deze tijd komt ze dan altijd Jim tegen, op weg naar de waterplaats. Kijk, wat een eerlijk leven, simpel maar hard, wie zijn wij als diersoort om dat voor een beetje olie te verstoren? Zien jullie het, kinderen?

Waterzak
Ja, we zien het. In Grizzly man — de selectie uit zijn videodagboek die Herzog maakte — zien we een verwarde man, die de camera als biechtstoel gebruikte en tegelijkertijd als gereedschap, die soms vijftien takes opnam voor zijn hartenkreten, die vosjes evenzeer lief had als beren en het moeilijk kon verkroppen dat die beren doden konden, want: hihihi-hahaha, ik stond er bij en ik keek er naar.

Herzog niet. Herzog grijpt in, ondervraagt en ontmaskert. Hoe langer zijn film duurt, hoe tegenstrijdiger het personage Treadwell wordt. In een klein fragment landt Timothy met een watervliegtuig voor wederom een sessie met de beren. Hij had doen voorkomen dat hij altijd alleen was, want juist die eenzaamheid maakte van hem een martelaar. Treadwell stapt uit en zet zijn waterzak op de drager van het vliegtuig. Ineens komt er een vrouw in beeld — wie maakte deze opnames eigenlijk? — die zijn zak wegpakt. Niet doen, zegt Treadwell, ik behoor hier alleen te zijn. De laatste jaren was zijn vriendin Amie Huguenard er altijd bij, maar ze is nooit in beeld. Nooit zullen we weten hoe juist deze vrouw tegen haar Grizzly man aankeek.

We horen haar ook nooit, zelfs niet haar doodskreet. Herzog wel, die zit bij Amie’s moeder thuis de geluidsopname van de berenhap te beluisteren. Er was namelijk geen tijd geweest om de kap van de camera te halen en dus was dat geluidsfragment alles wat resteerde van die laatste noodlottige momenten uit hun beider leven. De moeder heeft het nooit durven beluisteren. We zien hem luisteren, bekijken haar moeder en horen de regisseur zeggen: “Dit moet je vernietigen.”