Godzilla Minus One

Een perfecte creature feature, deze Godzilla Minus One, uitgebracht ter ere van de zeventigste verjaardag van de eerste Godzilla-film.

Godzilla Minus One is evenzeer een eerbetoon aan de originele Gojira (Honda Ishirô, 1954) als een eigentijdse update van het format. Eerbetoon, omdat het visuele ontwerp van Godzilla een buiging maakt naar het oorspronkelijke monster, minus de driekwart eeuw geleden onvermijdelijke houtje-touwtje stop-motion.

Je ziet het ook aan de ogen, waarin zowel bij Godzilla Minus One als in de nieuwe monsterserie Monarch: Legacy of Monsters meer persoonlijkheid te herkennen is. Een schril contrast met Roland Emmerichs Godzilla uit 1998, waarin de ogen monsterlijker en onpersoonlijker zijn. Het eerbetoon zie je ook in scènes die rechtstreeks uit het origineel komen, maar waar hier net een eigen draai wordt gegeven. Allemaal heel logisch voor een jubileumfilm, al is de storytelling natuurlijk wel eigentijds.

Nog een keer die vergelijking: in Emmerichs Amerikaanse Godzilla moesten de hoofdpersonen zich bewijzen in hun functies. Matthew Brodericks personage als archeoloog, Maria Pittilo’s personage als journalist. Heel Amerikaans dus. In Godzilla Minus One worstelt een voormalige kamikazepiloot – hij ontdook de actie door een defect aan zijn toestel te veinzen – met het vinden van een nieuwe identiteit in een land dat zichzelf aan de haren uit het moeras moet trekken.

Die kwestie van de nationale psyche is al sinds Gojira met het verhaal van het monster verweven. Zelden zo zelfkritisch als in deze nieuwe film, maar wel in termen van angst en trauma. Het land dat twee atoombommen en een capitulatie moest verwerken, dat na 1945 geestelijk en lichamelijk gebroken was, creëerde een paar jaar later een popcultureel fenomeen rond een radioactief monster dat het bestaan van alle Japanners bedreigde.

Godzilla is dus altijd al een waarschuwing geweest voor de desastreuze gevolgen van te veel kennis. In een lijn van de Prometheus-mythe, via Mary Shelley’s Frankenstein, door naar Bong Joon-ho’s The Host (dat vanuit Zuid-Koreaans oogpunt de Amerikaanse geopolitieke strategie bekritiseerde). Kennis heeft Godzilla gecreëerd, via de mutaties die het resultaat waren van kernproeven. Godzilla kan niet dood, omdat de atoombom niet dood kan. Tenzij je alles vernietigt. Dan weet niemand iets meer.

Dat is allemaal achtergrond bij het kijken. Of iets preciezer, het is voorgrond of achtergrond naar gelang de kijker. Het maakt de film ontegenzeggelijk interessanter, want zonder die achtergrond is dit gewoon de zoveelste monsterfilm. Maar ook dan werkt de film perfect. De balans tussen groot en klein drama, het ritme, de opbouw van de scènes, de decors: het is twee uur en vijf minuten monsterlijke perfectie. En wat die titel betreft: denk daar maar over na als de eindcredits zijn verdwenen.