Girlhood

Shinen als een diamant

Sober, gestileerd verhaal over de Franse tiener Marieme, die in de schaduw van de neerdrukkende banlieue van Parijs toch een bloeiend meisje wordt.

Gezegend zijn zij die niet geboren en getogen zijn in de godverlaten banlieues van Parijs. Zet de wieg trouwens ook liever niet in talloze andere zielvermorzelende hoogbouwwijken, zoals het troosteloze Berlin-Gro­pius­stadt van Christiane F. of de grauwe non-descripte voorstad waar Wolf (2013) van Jim Taihuttu zich afspeelt. Sinds La haine (1995) en zeker ook sinds de Franse rellen van 2005 heeft niemand níet door dat je maar beter niet in de Parijse banlieue kan wonen, dat bepaalde ongeneeslijke voorsteden onlosmakelijk verbonden zijn met werkloosheid, drugs, misdaad en geweld — want la haine attire la haine.

De Franse film Girlhood (Bande de filles) neemt ons mee naar het leven van Marieme, een zestienjarig meisje uit een Parijse banlieue die oud-minister Vogelaar ongetwijfeld prachtig zou vinden. Van vader is geen spoor, moeder werkt de hele dag, Marieme is vaak thuis met haar oudere broer en twee zusjes. Het enige moment dat haar broer niet onaardig is, is wanneer Marieme een vechtpartij in de buurt heeft gewonnen. Zelf communiceert hij ook het liefst met de vuisten. Maar vóór het moment van die ontladende brute vechtpartij, waarbij Marieme haar tegenstandster en plein public de trui en bh van het lijf rukt, is Marieme nog geruime tijd een introvert (zachtaardig? verlegen? bang?) ogend meisje.

Pas als ze van school wordt getrapt en een groepje stoere oudere meisjes haar in hun midden opneemt, wordt een luikje naar een ander soort leven opengezet — een waarin je andere bitchy meisjes duidelijk maakt wie de baas is, waarin spannende jongens aanspreekbaar en versierbaar blijken te zijn. En waarin winkeldiefstal en het afpersen van scholieren een prima manier lijken om te zorgen dat je ’s avonds samen feest kan vieren in een hotelkamer, waar je luid ‘Shine Bright Like a Diamond’ van Rihanna meezingt.

Het rustige, observerende Girlhood, dat in 2014 de Quinzaine des Realisateurs opende, volgt een meisje voor wie de opties lijken uitgetekend: A) Je wordt schoonmaakster; B) Je wordt iemands vrouw en krijgt veel kinderen; C) Je belandt in de schemerzone waar drugs, misdaad en prostitutie een onsmakelijke cocktail vormen. Marieme accepteert steeds minder dat dit haar mogelijkheden zijn, maar het is maar zeer de vraag of er een ‘D) Overig’ te bevechten is. En hoe dan ook is de weg naar D zo moeilijk dat ze het risico loopt onderweg net zo hard te worden als de mensen en omstandigheden die ze wilde ontvluchten. Daar zit je als kijker dus mooi mee. Er zit weinig op dan toekijken en afwachten, en te midden van zulke uitzichtloosheid zelf niet alle hoop te laten varen. Als je Mariemes pogingen bij voorbaat kansloos acht, ben je in elk geval niet uit haar hout gesneden.