Gaucho gaucho

Het lijkt een leven onaangetast door de vooruitgang, dat van de gaucho’s in Argentinië. Michael Dweck en Gregory Kershaw maakten een schitterend portret over de veedrijvers.

Gaucho gaucho bestaat uit een serie bewegende schilderijen in zwart-wit. Kalme scènes waarin niet veel gebeurt of wordt gezegd, maar waaruit toch alles duidelijk wordt.

De verschillende hoofdrolspelers krijgen om de beurt het podium: Guada, het meisje dat tegen alle conventies in vastbesloten is gaucho te worden; de jonge tieners Lucas en Pancho, die te paard op avontuur gaan; de oude man Lelo, die probeert om te gaan met ouder worden en het vooruitzicht van de dood; zanger Santito, die met zijn liederen het leven becommentarieert; een vader die zijn jonge zoon liefdevol allerlei tradities en vaardigheden leert; en een groep van drie stoere mannen die zwijgend hun kudde koeien door de betoverende landschappen van Argentinië drijven.

Door de prachtige cinematografie, gestileerde esthetiek, het zwart-wit en de slimme montage voelt de film meer als een speelfilm dan als een documentaire. In de openingsscène zie je een slapende figuur in het hoge gras, die langzaam wakker wordt, opstaat en uiteindelijk op een paard het frame uitrijdt, gevolgd door een hond. Er zijn gesprekjes aan een tafel, de twee gespreksgenoten tegenover elkaar; alles is in evenwicht en op zijn plek. De drie gaucho’s drijven het vee in oogstrelende sequenties en in slowmotion voort over de prairies – hun leren broekbeschermers dansend op hun benen, hun gezichten een combinatie van concentratie en extase.

In dit kalme tempo leer je als kijker de wereld van de gaucho’s kennen, hun liefde voor vrijheid, hun rituelen. Soms gebeurt dat met subtiele humor: wanneer Guada aan haar eerste rodeo meedoet, wordt ze vooraf gewaarschuwd voor eventuele verwondingen. Ze wuift de waarschuwing ongeduldig weg en stuurt haar paard de ‘arena’ in. In de volgende scène strompelt ze op krukken het frame in. Zonder commentaar, maar het is duidelijk wat er is gebeurd.

De film zit vol met zulke visuele grapjes, zonder iets of iemand belachelijk te maken. Het voelt als een eer om deel te mogen zijn van deze bijzondere gemeenschap, waarin respect bestaat voor elkaar, de natuur en de ongeziene krachten in het leven. Boven de gaucho’s cirkelen de majestueuze condors die het op de koeien hebben voorzien – een altijd op de loer liggend gevaar, dat door iedereen wordt geaccepteerd. “Een echte gaucho doet het met wat hij heeft en gaat zijn eigen gang”, zo klinkt het. Een perspectief dat resoneert in een grenzeloze en tegelijk steeds benauwender moderne wereld.