Gangs of Wasseypur

Met het vijf uur durende misdaadepos Gangs of Wasseypur treedt Anurag Kashyap in de voetsporen van Sergio Leone en Martin Scorsese. Once Upon a Time in America meets Gangs of New York, maar dan in het Indiase Wasseypur.

Drie generaties omspant de bloedige vete in het Indiase misdaadepos Gangs of Wasseypur (bestaande uit twee films van samen zo’n vijf uur) van Anurag Kashyap. Wasseypur was ooit Bengaals, ligt tegenwoordig middenin de Indiase mijnstreek in de staat Jharkhand, in Noord-Oost India, enfin dat wordt allemaal uitgelegd in de proloog, waarin ook nog even snel de hoogtepunten van de Britse dekolonisatie worden opgesomd. Het waargebeurde, maar gefictionaliseerde verhaal van Gangs of Wasseypur loopt volgens regisseur en scenarioschrijver Kashap dan ook nadrukkelijk parallel met de geschiedenis van modern India, eentje die gestut wordt door corruptie en het verval van moraal.

Kashyap schrikt niet terug om de bloedige gangsteroorlog tussen verschillende generaties Khans en Singhs, de eigenaren van de mijn, met een goesting voor geweld te verfilmen die doet denken vaan Sergio Leone’s Once Upon a Time in America of Martin Scorsese’s Gangs of New York. Omdat de film van start gaat met een flash forward en de vraag wie toch die mysterieuze Faizal Khan is. Daardoor lijkt het alsof het verhaal niet alleen het perspectief maar ook partij kiest voor de Khans. In het driftige gewoel van messentrekkers, treinrovers, schurken met kohlomrande ogen, waardoor hun oogwit vervaarlijk flikkert en andere heethoofden zijn er echter nauwelijks good of bad guys.

Het (anti)heldenverhaal staat zowel in de traditie van Bollywood als er buiten. Kashyap kent het belang van de relativering om een internationaal publiek te bereiken, dus hij neemt zichzelf (en dat blijkt uit de over the top-filmstijl) nooit te serieus. Aan de andere kant horen in Bollywood-films nou eenmaal ook liedjes (die behoorlijk expliciet zijn) en romances (waarbij de middelste Khan, Sardar, er zijn heel eigen interpretatie van de Koran op nahoudt).

Kashyap is ook actief als producent en aanjager van jong talent, en wordt in het buitenland gezien als een voorbeeld voor hoe off-Bollywood zich kan ontwikkelen. Maar er is in eigen land ook veel kritiek op de manier waarop hij zijn films maakt met een schuin oog op de internationale markt, en een zeker ‘Indiaas exotisme’ exploiteert en exporteert. Binnen de Indiase film geldt bijvoorbeeld een film als The Lunchbox, die hier in december in de bioscopen wordt verwacht, als veel vernieuwender, omdat die echt met de Bollywood-wetten durft te breken. Voor een internationaal publiek zal dat er minder toe doen en zal in Gangs of Wasseypur vooral de campy knipoog aantrekkelijk zijn.