Fruitvale Station

Fruitvale Station is goed geacteerd en in een mooie naturalistische stijl gefilmd, maar Ryan Coogler probeert veel te nadrukkelijk zijn punt te maken.

De moord op de 22-jarige Oscar Grant III in een metrostation in Oakland leidde in 2009 tot geschokte reacties en rellen. Twee amateurvideo’s zijn er gemaakt van het incident op Nieuwjaarsdag. Fruitvale Station opent ermee. Te zien is hoe leden van de Bay Area Rapid Transit-politie een groepje mensen in de boeien slaat op halte Fruitvale Station. Oscar Grant zit op zijn knieën wanneer het schot valt. De jonge Afro-Amerikaan overleed de volgende dag in het ziekenhuis. Omstanders schoten de video’s die vrijwel meteen op televisie verschenen.

De agent die de ongewapende Grant in de rug schoot, werd veroordeeld voor doodslag en zat een gevangenisstraf uit van twee jaar. Dat doet natuurlijk niets af aan het verdriet van de nabestaanden of de ongemakkelijke politieke context, ook al is er in de video’s niets dat direct wijst op racistische motieven. De agent verklaarde dat hij met een taser-pistool had willen schieten, maar per ongeluk zijn echte pistool greep.

De debuutfilm van Ryan Coogler concentreert zich op de aanloop naar het drama. In Fruitvale Station volgen we Oscar Grant (Michael B. Jordan) op Oudjaarsdag. Een opzichtige tatoeage en een flashback over zijn periode in de San Quentin-gevangenis, vertellen ons dat hij niet altijd een lieverdje is geweest. Het gevangenisbezoek van zijn moeder betekende een keerpunt in zijn leven. Tegenwoordig probeert hij met Sophina en zijn vierjarige dochter Tatiana een nieuw leven op te bouwen.

Dat is een worsteling. Oscar is zijn baan bij de supermarkt net kwijtgeraakt. Wanneer de bedrijfsleider weigert hem opnieuw in dienst te nemen, is hij zijn woede nauwelijks de baas. In zijn klerenkast ligt nog een grote zak marihuana die hij zo zou kunnen verkopen. "Ik wil opnieuw beginnen", zegt hij. "Maar het wil niet echt lukken." Zijn moeder citeert Oprah: het duurt dertig dagen om nieuwe gewoontes aan te leren. Die tijd krijgt Oscar echter niet. Wanneer hij met Sophina en wat vrienden naar het vuurwerk wil gaan kijken, laten ze de auto staan en nemen de metro.

Fruitvale Station is goed geacteerd en in een mooie naturalistische stijl gefilmd, maar Coogler probeert veel te nadrukkelijk zijn punt te maken. Natuurlijk weerstaat Oscar de verleiding en gooit hij de marihuana in zee. Hij heeft een prachtige, optimistische glimlach en straalt van liefde wanneer hij zijn schattige dochtertje leert tandenpoetsen. ’s Avonds eten ze allemaal gumbo bij grootmoeder en vertellen elkaar honderd keer dat ze van elkaar houden. Het oogt af en toe te veel als een moderne en iets rauwere versie van The Cosby Show.

Oscar heeft het moeilijk, wil Coogler maar zeggen, maar hij is een goede jongen die het niet verdient te sterven. Waarschijnlijk is iedereen die een bioscoopkaartje voor deze film heeft gekocht, dat op voorhand met hem eens. Dat de dood van Oscar bijvoorbeeld ook reden zou kunnen zijn tot moedeloosheid (in zeker opzicht haalt Oscars gevangenisverleden hem in) of politieke verandering, wordt nauwelijks aangekaart. Het blijft bij de pamflettekst: politie doodt onschuldige man. Zoiets moet natuurlijk nooit vergeten worden, maar film kan zoveel meer. Misschien is het sterkste aan Fruitvale Station daarom wel, dat de film zich bijna ongemerkt afspeelt in een zwarte wereld. Oscar komt zelden in aanraking met witte mensen. Niet het incident, maar die schijnbaar vanzelfsprekende segregatie stemt tot nadenken.