Fiore mio

Het lijkt lastig om de magische, indrukwekkende natuuropnames uit de boekverfilming De acht bergen (2022) te evenaren. Maar in deze filosofische documentaire staan diezelfde bergen nog steeds fier overeind.

In 2022 werd Paulo Cognetti’s bestseller Le otto montagne door Felix Van Groeningen en Charlotte Vandermeersch verfilmd als De acht bergen. Zowel de kritieken als de bezoekersaantallen waren positief.

Dat maakt een terugkeer naar diezelfde regio in de Italiaanse Alpen, door en rondom dezelfde schrijver, met deels hetzelfde filmteam maar in een totaal andere vorm, behoorlijk riskant. Kan je die magische, indrukwekkende natuuropnames uit De acht bergen evenaren? Ga je die intieme sfeer, het meeslepende vriendendrama en de muziek van de Zweedse singer-songwriter Daniel Norgren missen? Hoe aannemelijk is het dat vooral de fans van Cognetti’s roman en de verfilming ervan aanslaan op deze kleinere titel?

Paolo Cognetti, hier in de rol van regisseur en centrale figuur, kiest dus voor een andere aanpak: de documentaire. Hij klimt in Fiore mio samen met zijn jaloersmakend trouwe hond Laki vanuit zijn eigen berghut verder naar boven, waar de natuur weerbarstiger wordt en de mens zeldzamer. Hij spreekt er met geïsoleerd levende bergbewoners die bijvoorbeeld trekkershutten bestieren. Het is een menstype dat gedijt in een solistisch bestaan waarin alles meer moeite kost – van een wasje draaien tot boodschappen in je kast.

Maar het gaat tijdens de gesprekken die Cognetti met hen voert nauwelijks over praktische zaken. Terwijl Cognetti met hen proost of met hen boven hun potten en pannen hangt, vertellen ze over hun levenskeuzes. Hoe ervaren ze de krachtige elementen? Hoe denken ze over klimaatverandering en de toekomst van de mensheid? Er worden levensgrote thema’s aangestipt, maar alles komt op een aangenaam onnadrukkelijke manier voorbij. Hier geen conflictsituaties, grote emoties of activistische boodschappen. Cognetti’s gespreksgenoten vinden het niet zo erg als de natuur de mens eens een halt toeroept. En misschien verschijnt er elders iets moois als hier de gletsjers smelten.

Tussen ontmoetingen door trekt Cognetti door het machtige landschap, Laki steevast in zijn kielzog. Hier is de mens te gast en de natuur meester. De kijker geniet mee, meditatief zeilend op de soundtrack van de Italiaanse singer-songwriter Vasco Brondi. Door het prettige, kalme tempo en het gebrek aan drama is dit de perfecte filmervaring om lekker in te gaan hangen. Simpelweg je ogen de kost te geven, misschien tussendoor in eigen gedachtes te verzinken, om vervolgens weer aan te haken bij diepzinnige of juist kabbelende gesprekken met deze zachtaardige eigenheimers.

Dat Cognetti een deel van deze mensen al jaren kent, maakt dat sommige vragen wat gekunsteld aandoen. Deze stelt hij niet omdat hij het wil weten – het antwoord kent hij immers al – maar opdat de kijker begrijpt waarom iemand op zo’n godvergeten eenzame én majestueuze, prachtige bergtop is gaan wonen.