Feast

Was het een misdaad of schept hiv-besmetting een soort broederschap? Feast, vorig jaar geselecteerd voor de Tiger-competitie van IFFR, speelt met invalshoeken in een intrigerend vormexperiment.

Voor zijn eerste lange film Feast liet beeldend kunstenaar, filmmaker en fotograaf Tim Leyendekker zich inspireren door de Groningse hiv-zaak. Die veroorzaakte veel opschudding toen rond 2007 bekend werd dat mannen op homoseksfeestjes waren geïnjecteerd met hiv-besmet bloed.

Dat had dus een speelfilm kunnen worden waarin we die party’s meemaken, of anders een documentaire waarin betrokkenen vertellen hoe het ging. Maar Leyendekker doet iets anders. Hij kiest voor een spannend spel met mogelijke ervaringen en benaderingen van betrokkenen, waarbij de lijn tussen oprechte beleving en goedpraterij soms vaag is. Waar eindigt overgave en begint verkrachting? Is hiv een soort bloedbroederschap? Dit alles in combinatie met de mogelijkheden die een filmmaker heeft – variërend van gestileerde fictie tot al dan niet nagespeelde realiteit. Op buitenlandse festivals werd Feast inmiddels niet alleen als documentaire onderscheiden (in Nyon), maar ook als fictiefilm (Monterrey).

Feast is een feestje voor de nieuwsgierige kijker. Dat blijkt al uit de geheimzinnige opening. Sensualiteit en onbestemde dreiging met extreme close-ups van lichamen en een nachtelijk autoritje met een bewusteloos slachtoffer. Gevolgd door een gortdroog tafereel met een politiemedewerker die in beslag genomen artikelen uitstalt: van wijnglazen en borrelnootjes tot en met injectienaalden en een gebruikt condoom. Droge feiten. Hebben we daar iets aan?

Bij wijze van tegenpool schakelt Leyendekker over naar een sterk geacteerd, als theaterstuk geënsceneerde sequentie waarin drie acteurs in de huid kruipen van de mannen die de hiv-party’s op touw zetten. Zelfs een tekst van Plato vindt zijn plaats in hun nu eens dromerige, dan weer filosofische of sceptische gesprek over lust, liefde en het gevoel van thuiskomen. Tegelijkertijd worden ze geobserveerd door een psycholoog, een advocaat en een politieman, gespeeld door dezelfde acteurs. Een van hen meent een narcistische stoornis te herkennen. Ontnuchterende relativering. Net als je denkt hiermee wat afstand te kunnen nemen is er de geluidsopname van een gesprek met een van de echte daders, die na het uitzitten van zijn gevangenisstraf met gemengde gevoelens terugkijkt.

Zo zwenkt Leyendekker telkens naar een nieuwe invalshoek, telkens in een nieuwe vorm met eigen toonzetting gegoten. Er is zelfs een misschien wat vergezocht uitstapje naar een bioloog die ziekmakende virussen in tulpenbollen injecteert. Wrang is het gefictionaliseerde, bijna satirisch en scherp neergezette tafereel waarin een van de slachtoffers al zijn moed bij elkaar raapt om aangifte te doen. Argwaan en spot is zijn deel. Zulke reacties waren er toen. Had hij er niet zelf om gevraagd?

Wie van Feast een eenduidige reconstructie verwacht kan allicht in verwarring raken. De kracht schuilt niet per se in waarheidsvinding, maar in een verkenning van mogelijke drijfveren, drogredenen en reacties, waarbij de avontuurlijke vorm ons dwingt de blik scherp te houden.