Fear and Desire
Kubricks afgekeurde baby
Stanley Kubricks Fear and Desire was de enige film die ontbrak op het recente Kubrick-retro in EYE. Maar hij is gerestaureerd en uit op dvd. En alleen al vanuit filmhistorisch oogpunt zeer de moeite waard.
Zelf was Stanley Kubrick niet tevreden over zijn eerste speelfilm, die hij als een jeugdzonde beschouwde, en dus trok hij hem terug uit roulatie. Want zoiets kon Stanley Kubrick (1928-1999) doen, control freak en perfectionist par excellence. Om die reden vertoonde EYE de film niet in het grote retrospectief van afgelopen zomer. Maar ondertussen werd er door The Library of Congres (de nationale bibliotheek van de Verenigde Staten) wel gewerkt aan de restauratie en kreeg de film een plekje in de officiële erfgoedcanon van Amerika. En die gerestaureerde versie is nu, samen met Kubricks vroege korte films en een pak andere extra’s, gewoon op blu-ray en dvd verschenen.
Is Fear and Desire inderdaad een halfwassen debuut en alleen filmhistorisch interessant? Het verhaal over vier mannen in een loopgraaf in een anonieme oorlog is zeker niet direct als een klassieke Kubrick te herkennen. Maar de film is ook niet zo slecht als zijn regisseur ons wilde doen geloven. Op het eerste gezicht is er filmhistorisch inderdaad meer aan te beleven. Het was een van de eerste onafhankelijk geproduceerde films in Amerika, sterk beïnvloed door het naoorlogse Italiaanse neorealisme van Fietsendieven en andere films, en heeft in die rauwe, alledaagse stijl veel te maken met het fotowerk waar de jonge Kubrick naam mee maakte. Wat dat betreft kan de film dus ook niet bekeken worden zonder de drie korte films Day of the Flight, Flying Padre en The Seafarers, die de overgang van Kubrick als documentairefotograaf naar cineast markeren en op de dvd zijn bijgeleverd.
En kijk dan nog eens goed naar die steeds grimmiger wordende beelden, en die vreemde verwijzingen van de Griekse mythologie tot Shakespeare. En die thema’s van geweld, vervreemding en waanzin. Die zitten eigenlijk in al Kubricks films. Beter. Inderdaad. Maar ze zitten er hier wel al in. Het genot van filmgeschiedenis is ook dat je in retrospectief kunt genieten van iemands genie, doordat je weet waarnaar je moet kijken.
