ESTÔMAGO

Liefde en eten, macht en hiërarchie, een restaurant en een gevangenis. Regisseur Marcos Jorge is de Braziliaanse chef de cuisine van het speelse, originele estômago.

Een film die begint met een verhandeling over gorgonzola moet daarna wel heel erg zijn best doen om nog stuk te gaan. Een film die zich ook nog eens voor een groot deel in de gevangenis afspeelt. En over liefde en eten gaat. En die zichzelf niet al te serieus neemt.
In de openingsscène zwerft de slome Raimundo Nonato (João Miguel) op straat in een Braziliaans stadje. Hij gaat ergens eten maar valt dan in slaap en blijkt tegen sluitingstijd geen geld te hebben. Uitgekafferd worden en afwassen dus. Hij blijkt de volgende dag wel heel goed te kunnen koken en krijgt een baantje van de eigenaar. Binnen een paar weken kent de hele buurt zijn gefrituurde snacks. Hij wordt opgemerkt door de eigenaar van een groter restaurant, die hem in dienst neemt en hem de liefde voor eten en koken bijbrengt. Dit verhaal wordt afgewisseld met het verhaal over Raimundo in de gevangenis. Daar moet hij aanvankelijk als voetveeg op de grond slapen, onderaan de voedselketen. Als zijn celgenoten ontdekken dat hij kan koken, stijgt zijn aanzien en klimt hij matras voor matras omhoog in het stapelbed. Dat mondt uit in een fresco van het Laatste Avondmaal — ‘vers’ krijgt hier een heel nieuwe betekenis — met één gigantisch varken op tafel en één dode apostel op bed. Nonato blijkt niet zo dom als hij zich voordoet.

Etcetera
Niet de keuken maar het vreten wordt weerspiegeld in de kunst, om Oscar Wilde maar eens te parafraseren, en dat geldt zeker voor deze heerlijke film. Alles hier is darwinisme: alle personages werken zichzelf omhoog ten koste van anderen. Maar omdat het leven behalve vurrukkulluk ook gewoon bullachulluk is, laat de regisseur gelukkig veel ruimte voor idiotie. Zo moeten alle gevangenen afschrikwekkende namen hebben. Het is tenslotte de gevangenis. Maar omdat ze niet allemaal even snugger zijn noemt de capo di tutti capi zichzelf ‘Etcetera’. Niemand weet wat het betekent dus het zal wel iets engs zijn. Niet dat de film ergens flauw wordt. Onder het gekletter van de pannen blijven ernst, misbruik, eenzaamheid, verlatenheid en agressie voelbaar. Regisseur Marcos Jorge houdt het allemaal mooi in evenwicht. Net als João Miguel die van Nonato een slungelig maar tegelijk moeilijk te doorgronden personage maakt.
estômago speelt een beetje met ons omdat een tijd lang niet duidelijk is wat eerst kwam: is Raimundo vrijgekomen en in het restaurant gaan werken of moet er nog iets verschrikkelijks gebeuren waardoor hij in de gevangenis belandt? Het antwoord komt, geheel in stijl, van een ingrediënt.
estômago wordt maar in vijf landen uitgebracht en dat is erg jammer. En typerend. Het ultrageweld van cicade de deus en tropa de elite vliegt over de toonbank maar een speels en origineel werk als dit blijkt nauwelijks verkoopbaar. En dan is de film ook nog eens voor minder dan 300.000 euro gemaakt. Dat zouden meer mensen moeten doen. Het schijnbare gemak achter het verhaal verraadt talent dus ik wacht ongeduldig op de volgende film van Marcos Jorge.

Ronald Rovers