TROPA DE ELITE

Tip voor het filmfestival in Berlijn dat de Braziliaanse sla-erop-los-politiefilm tropa de elite de Gouden Beer gaf: bekroon met terugwerkende kracht Clint Eastwoods dirty harry-films.

Watjes zijn het: de sociale werkers in de sloppenwijken van Rio de Janeiro, die kinderen op school proberen te krijgen in plaats van in drugsbendes. Neem Maria. Aardige idealistische vrouw, maar ze snapt niets van de werkelijkheid in een sloppenwijk. De drugswereld moet je niet bestrijden met scholen, maar met kogelregens. Dat vindt dertiger Nascimento, die kapitein is bij een speciale eenheid van de militaire politie. Als het te gevaarlijk wordt voor gewone agenten, duiken de elitetroepen op met machinepistolen. Dat ook iedereen sneuvelt die toevallig in hun schootsveld staat, ach, voor oorlog betaal je altijd een prijs, zegt Nascimento als voice-over. Irritante voice-over, mogen we wel zeggen, want de Braziliaanse tough guy slingert aan één stuk door als een op hol geslagen Philip Marlowe zijn wijsheden de wereld in. U moet denken aan subtiele observaties als: "Dat sociaal bewuste gepraat is bullshit" en "Een dealer is een dealer."
Nascimento ("Ik moet toegeven dat ik een opvliegend karakter heb") is goed in zijn vak — weigerachtige types trekt hij een plastic zak om het hoofd tot ze bijna stikken — maar als zijn vrouw zwanger is, krijgt hij moeite met zijn levensbeëindigende werk. Hoezo cliché? Nascimento mag stoppen als hij een opvolger klaarstoomt. Wie zal het worden? Driftkikker Neto of de sociaal voelende Matias? Als een drugsdealer zich met een pistool in de keuze mengt, gaan bij Nascimento alle remmen los.

Schimmig
tropa de elite is het speelfilmregiedebuut van José Padilha, die we kennen van de imponerende documentaire ônibus 174 (2002), over de gijzeling van een stadsbus door een opgefokte gewapende knul. Padilha’s idee om vervolgens een documentaire over politiegeweld in de sloppenwijken te maken, bleek onuitvoerbaar. Het onderwerp was te gevaarlijk voor een documentaire, maar niet voor een speelfilm. Het Braziliaanse non-fictieboek Tropa de elite, dat een boekje opendeed over de illegale (martel)praktijken van het elitekorps, werd de basis. De rest is schimmige geschiedenis. De politie wilde eerst niet meewerken aan de film, maar later wel. Begrijpelijk met een coscenarist (Rodrigo Pimentel), die nostalgisch terugdenkt aan zijn tijd in het elitekorps. "Het stemt geweldig trots om bij een groep te horen, die tot taak heeft de corruptie in de samenleving uit te roeien."
Padhila mag beweren dat de film geen partij kiest, de kijker ziet iets anders. tropa de elite, die een enorme hit was in Brazilië, is een lofzang op mannen die eerst schieten, nog eens schieten en dan praten. En die het roken van een jointje al als een halsmisdrijf zien. Laat u niet bedotten. tropa de elite pretendeert een ongefilterde blik op de werkelijkheid te geven, maar is een met veel geweld opgeblazen actiefilm over een Braziliaanse Dirty Harry. Het enige dat ontbreekt, is de kreet: "Go ahead punk, make my day!"

Jos van der Burg