Engel

Engel, over een amour fou tussen een Belgische profwielrenner en een Senegalese prostituee, is een impressionistische koortsdroom over zelfexploitatie. De gedurfde beeldtaalproef draait om wat magere personages, gebaseerd op een novelle van Dimitri Verhulst.

In 2009 was de ongewone dood van de populaire, 34-jarige Belgische profwielrenner Frank Vandenbroucke wereldnieuws. Zijn levenloze lichaam werd aangetroffen in een Senegalees afwerkmotelletje, waar hij de avond tevoren met een lokale prostituee was beland. Na een succesvolle start van zijn carrière leed Vandenbroucke jarenlang onder de druk van de hoge verwachtingen die hem als eeuwige favoriet aankleefden. Met depressies, drankgebruik en zelfmoordpogingen tot gevolg.

Schrijver Dimitri Verhulst (De helaasheid der dingen) nam de tragische gebeurtenis twee jaar later als vertrekpunt voor zijn novelle Monoloog van iemand die het gewoon werd om tegen zichzelf te praten. In dit fictieve verhaal bood hij weerwerk aan de westerse sportheldencultus door het perspectief van de Senegalese prostituee te kiezen: een zelfbewuste vrouw die overleeft in een land waar de gemiddelde levensverwachting 52 jaar is. De wielrenner werd een tragische figuur wiens kots zij opruimt.

De Belgische filmmaker Koen Mortier (Ex drummer, 2007; 22 mei, 2010) baseert nu weer zijn eigen filmische interpretatie op de fictie van Verhulst in de nadrukkelijk niet-biografische speelfilm Engel (Un ange). Hij laat daarin de levenslijnen van wielrenner Thierry Brasfort (Vincent Rottiers) en prostituee Fae (Fatou N’Diaye) samenkomen in een lange, door drank en drugs aangedreven nacht in het uitgaansleven van Dakar. Het is liefde op het eerste gezicht. Zelfbedrog of niet, bij gebrek aan overtuigingskracht is die bewering problematisch. Interessanter is het hoe Mortier in een sleutelscène de gezichten van Thierry en Fae in elkaar laat overvloeien omdat beiden leven van zelfexploitatie. Door die link te leggen reflecteert Engel op de verhoudingen tussen lichaam en geest, man en vrouw, Europa en Afrika, vraag en aanbod.

Voor de realisatie van zijn impressionistische koortsdroom liet Mortier zich bijstaan door Rundskop-cameraman Nicolas Karakatsanis en veelgevraagd editor Nico Leunen. Dat resulteert in een gedurfde beeldtaalproef met subjectief cameragebruik (hand-held, onderwatershots, kantelend beeld, ellipsen) in verzadigde kleuren (bloedrood, hardblauw) en opvallende montagekeuzes. De werdegang van het tweetal is doorspekt met flashbacks, surrealistische droomsequenties en vooruitwijzingen die steeds meer door elkaar beginnen te lopen, met claustrofobisch effect. Op de stress oproepende geluidstrack klinkt ventilatorgezoem, straatlawaai en vliegtuiggeraas. Soms zijn er zelfs binnen een shot vervreemdende schnitts aangebracht: wanneer Thierry ontwaakt en opstaat na een dutje verandert de kampioenstrui uit zijn droom achter een beddenspijl langs haast ongemerkt weer in zijn gewone kleding. De wat mager ontwikkelde personages worden jammer genoeg aangedikt met overdreven sturende, sinistere strijkers en protserig aandoende voice-overs: “Je bent geen hoer. Je bent mijn miraculeuze liefde.”