Emily the Criminal

Actrice Aubrey Plaza speelt in het zinderende en maatschappijkritische Emily the Criminal op imposante wijze een maaltijdbezorger uit Los Angeles die zich noodgedwongen omschoolt tot beroepscrimineel.

Een dertiger uit Los Angeles besluit na een flink aantal tegenvallers van het rechte te stappen. Ze is gaandeweg gaan inzien dat misdaad in sommige gevallen daadwerkelijk loont. Emily Benetto (Aubrey Plaza) heeft namelijk geen toekomstperspectief.

Ze maakte enkele jaren geleden een grove fout en werd veroordeeld voor ernstige mishandeling. Door de hoge juridische kosten van de rechtszaak werd ze gedwongen haar studie aan een kunstacademie te staken. Nu zit ze met een studieschuld van zeventigduizend dollar waardoor ze genoodzaakt is een huis te delen met twee bemoeizuchtige huisgenoten.

Toch probeert Emily er eerst nog wat van te maken. Ze werkt als ‘onafhankelijk onderaannemer’ voor een cateraar. Die term is overduidelijk een eufemisme voor een werknemer die je op elk moment kan ontslaan. Dus zit er niets anders op dan te zwoegen en uitgejouwd te worden. Totdat de maaltijdbezorger ontdekt dat ze op een andere manier geld kan verdienen. Via een collega ontmoet ze Youcef (Theo Rossi), een Amerikaanse Libanees die mensen betaalt om te frauderen met creditcards. Emily krijgt de opdracht om een winkel in te lopen en met een valse creditcard een flatscreentelevisie te kopen.

Kennelijk duurt het even voordat de winkeliers deze zwendel doorhebben. En de beloning voor zo’n ‘tamelijk onschuldige diefstal’ is ook nog eens 200 dollar. Al de volgende dag verhoogt Emily’s nieuwe mentor echter de inzet: nu moet ze een auto kopen. Plaza’s personage leert snel en probeert vervolgens met hulp van Youcef zelf een clandestiene onderneming op te zetten. Filmmaker John Patton Ford toont dit alles in een moordend tempo waarin nauwelijks ruimte is voor adempauzes. Bovenal realiseer je je al snel: deze onvervalste achtbaanrit kan alleen maar ontsporen.

Met in de hoofdrol Plaza, een actrice en komiek die ooit doorbrak in de komediereeks Parks and Recreation (2009-2016). Daarin etaleerde ze steevast haar stoïcijnse blik en ontzaglijk ondeugende lach. Die komische eigenschappen laat ze in Emily the Criminal goeddeels achterwege. Plaza heeft namelijk meer in huis, zoals ze ook in de ondergewaardeerde superheldenserie Legion (2017-2019) al liet zien. Ze maakt van Emily een volwaardig personage voor wie je sympathie krijgt. Hoewel ook Emily’s ongeduld telkens opvalt. Ze heeft geen tijd meer om nog eens jaren van haar leven op te offeren. Dat is begrijpelijk: dertigers moeten nu presteren; ze kunnen niet meer dagdromen.

Dit speelfilmdebuut van Ford, dat vooral werd gefilmd langs de rafelrandjes van Los Angeles, is dus niet alleen een meeslepende genrefilm, maar ook een doeltreffende vorm van maatschappijkritiek. Jonge mensen worden door de uitwassen van het kapitalisme in het nauw gedreven. Plaza en Ford maken op knappe wijze invoelbaar dat stelen om te overleven in deze context niet per definitie een doodzonde is.

Emily the Criminal is vanaf 8 juni 2023 te zien in Kino (Rotterdam) en Studio/K (Amsterdam) en is te streamen via Pathé Thuis, MeJane en iTunes.