EL ÚLTIMO VERANO DE LA BOYITA

De raadsels van het lichaam gezien door de ogen van een elfjarig meisje in de poëtische en trefzekere coming of age-film el último verano de la boyita, die dwingt om buiten de hokjes te denken.

Jorgelina, een Argentijns meisje van een jaar of elf, brengt met haar vader een zomer door op een boerderij waar ze vaker komen. Maar deze zomer is anders. Als ze terugkomt is er veel veranderd en heeft ze iets meegemaakt waar ze haar moeder in bedekte termen over hoort fluisteren. Het woord psycholoog valt zelfs.
Jorgelina’s oudere zus is minder omzichtig en wil weten of Mario, de boerenzoon, soms iets heeft geprobeerd. Maar Jorgelina laat niets los. Wel zien we dat ze zich plotseling veel wijzer voelt dan al die flirtende tieners op het strand.
De in New York woonachtige Argentijnse filmmaakster Julia Solomonoff had natuurlijk die zorgen van de volwassenen of de pubernieuwsgierigheid als uitgangspunt kunnen nemen. Dan was het waarschijnlijk een conventioneel melodrama geworden. Maar Solomonoff volgt de blik van Jorgelina in een film die spaarzaam is met dialoog maar volop profiteert van de uitstraling van de voortreffelijk gekozen jonge acteurs. Met een subtiele gevoeligheid weet de filmmaakster ons toegang te verschaffen tot de belevingswereld van een kind dat op de drempel van grote en geheimzinnige veranderingen staat.
Solomonoff neemt ook ruim de tijd voor een aanloop waarin de kwestie met Mario nog niet aan de orde is. Eerst laat ze zien hoe de intimiteit tussen Jorgelina en haar iets oudere zus verandert. Dromerig naast elkaar liggen op het dak van hun vertrouwde caravanhuisje ‘La boyita’ is bijna verleden tijd. De grote zus is voor het eerst ongesteld geworden. Plotseling wil ze ‘privacy’ als ze gaat plassen en smoest ze met vriendinnen.

Onthullingen
Tijdens het verblijf op de boerderij worden die ervaringen uitvergroot door de raadselachtige dingen die Jorgelina met Mario ziet gebeuren. Op een dag bloedt hij tussen zijn benen, maar als haar vader — die dokter is — probeert uit te leggen wat er aan de hand is, drukt ze haar handen op haar oren. Dat zijn griezelige details die niets te maken hebben met de vriendschap die ze voor de schuwe jongen voelt.
De onvermijdelijke onthullingen leiden in dit boerenmilieu, waar jongens op zekere leeftijd hun mannelijkheid moeten bewijzen tot heftige en gewelddadige reacties. Maar ook dan betracht Solomonoff grote terughoudendheid. Vrijwel altijd neemt ze het standpunt in van Jorgelina, die intuïtief probeert te begrijpen wat er gebeurt.
Het lijkt op het eerste gezicht wat merkwaardig om een medische curiositeit te gebruiken als scharnierpunt in een universeel verhaal over identiteit en bewustwording. Daar staat tegenover dat juist daardoor de traditionele schema’s omtrent seksualiteit en geaardheid niet meer voldoen. We moeten, net als Jorgelina, onbevangen kijken.
Dat laatste wordt ons in deze met prijzen overladen film overigens zeer gemakkelijk gemaakt door de poëtische en toch trefzekere manier waarop Solomonoff deze onvergetelijke zomer vol dravende paarden en lome zwempartijen in beeld heeft gebracht. Je ruikt het land. Je voelt het wonder.

Leo Bankersen