Eighth Grade

Hoe overleef ik mezelf?

In dit bijzonder komische, maar ook natuurgetrouwe filmdebuut over Amerikaanse pubers van YouTube-persoonlijkheid Bo Burnham steelt Elsie Fisher de show als onpopulaire vlogger Kayla.

Voordat debuterend regisseur Bo Burnham doorbrak in de filmwereld, stond hij bekend als succesvol muzikant en komediant. De bron van zijn succes: de slaapkamer, van waaruit hij in 2006 begon met het uploaden van komische en muzikale video’s op YouTube. Het videostreamplatform bestond nog maar net een jaar, Burnham was nog niet eens zestien. Later beschreef hij zijn video’s als ‘pubermusicals’: ironische, maar ook bijzonder intelligent liedjes opgevoerd met een keyboard over (homo)seksualiteit, ouder worden, lichamelijk ongemak, populariteit en andere puberproblemen.

Zijn speelfilmdebuut Eighth Grade brengt hem weer terug naar die tienertijd voor de webcam, maar dan in de hedendaagse, minder succesvolle gedaante van Kayla Day (Elsie Fisher). De tijden zijn veranderd, YouTube is al lang niet zo belangrijk meer als Instagram en Snapchat, maar de puberteitsproblemen blijven nog altijd hetzelfde. Kayla is een onzekere meid van veertien die over een jaar naar high school (onze bovenbouw) gaat. Ze is ook een gedreven, maar onpopulaire vlogger die online instructies geeft in de categorie Francine Oomen: hoe overleef ik authentiek zijn, vrienden maken en de naderende bovenbouw?

Wat Burnham met Eighth Grade laat zien is hoe iemands zelfgekozen online identiteit radicaal kan afwijken van hun eigenlijke persoonlijkheid. En juist daardoor kan die identiteit een spiegel of een confronterende push notification op een smartphone worden: wanneer Kayla voor letterlijk nul kijkers uitlegt hoe ze de middelbare school moeten overleven, geeft ze eigenlijk advies aan zichzelf. 

Elsie Fisher belichaamt de schijnbare tegenstelling tussen zowel zichtbaar als onzichtbaar zijn perfect. Haar Kayla is een heerlijk hoopje ellende, zo’n puber die zodanig doormaalt over haar problemen dat ze vergeet dat ze daar al langzaam uit aan het groeien is. Dat levert komische scènes op, maar ook oprecht en intens familiedrama. Kayla is enig kind van haar stuntelende vader Mark (Josh Hamilton). Burnham legt precies de vingers op de zere plekken van dit familiesysteem. Ouderschap tijdens de puberteit is glad ijs; Mark en Kayla begeven zich beiden op nieuw terrein.

Eighth Grade weet op pijnlijk realistische wijze de beleveniswereld van een hedendaagse tiener te verbeelden. Over generatiekloven gesproken: een van de sterkste observaties is dat Kayla uit een andere generatie komt dan de kinderen in de bovenbouw (die een of twee jaar ouder zijn), omdat ze opgroeiden met andere apps op hun smartphone. Burnham heeft bovendien een verrassend scherp oog voor hoe een vrouw van deze post-millenial generatie de puberteit navigeert. De film becommentarieert onmogelijke schoonheidsidealen en seksisme. In een komische scène raadpleegt en schrikt Kayla van YouTube-instructievideo’s over orale seks. Daartegenover staat een verontrustende avond die te dicht in de buurt komt van seksuele intimidatie. #MeToo gebeurt ook nog onder deze pubers.

In Eighth Grade gebeurt opgroeien dus met alle problemen, rommeligheid en uitdagingen die daarbij komen kijken. Later kan Kayla daar vast op terugblikken en er woorden voor vinden of er lessen uit halen, maar in het moment zelf zit ze al stamelend voor de webcam nog haar ongemakkelijke zelf te zijn. In Eighth Grade ziet niemand die vlogs. De ironie is dat wij allemaal wel meekijken en gek op haar worden, want een puber als deze zie je zelden in film.