EARTH

earth is de duurste natuurdocumentaire ooit maar presenteert zich helaas met veel bombarie. Wie dacht dat het stil was op de taiga, heeft zich verkeken op het Berliner Philarmoniker.

Dat een mens zich uitstekend aan zijn omstandigheden aanpast, is een vloek en een zegen. We zijn er talrijk door geworden, maar ook murw. Ons wonderlijke aanpassingsvermogen is de motor van de evolutie, maar we lijden daardoor ook collectief aan tunnelvisie. Bijna niemand vraagt zich af hoe we ons als mens verhouden tot de planeet en al die andere dieren die erop leven. Liever verschansen we ons in onze eigen kleine wereld met dagelijkse genoegens en probleempjes, waardoor we niet in staat zijn het grote plaatje te zien.
Dat er op dit moment hongerige jufferkraanvogels de genadeloze Himalayawind doorstaan, dat er talloze bultruggen zijn die de halve oceaan doorkruisen richting Antarctica, en dat er uitgemergelde olifanten zijn die ergens in de savanne naar water zoeken: het zijn allemaal mooie onderwerpen voor natuurdocumentaires, maar een rol in ons leven spelen ze niet. Net zomin als de ijsbeer weet dat er ook een tropisch regenwoud bestaat, zijn wij ondanks al onze kennis niet in staat om verder te kijken dan onze eigen belevingswereld. Die kun je heus wel vergroten, maar de documentaire earth helpt je daar niet bij, omdat de natuurbeelden vooral als een hapklaar, vermenselijkt verhaaltje worden gepresenteerd.

Taiga
Deze duurste natuurdocumentaire ooit komt voort uit de BBC-serie Planet Earth, dat prat gaat op zeldzame natuurbeelden met grote esthetische waarde. We beginnen de reis in de buurt van de Noordpool en zakken langzaam af naar de evenaar, om op Antarctica te eindigen. earth toont overweldigend natuurschoon en veel uitgeputte dieren, die krankzinnige tochten ondernemen om aan water en voedsel te komen. Deze dieren zullen zich niet afvragen hoe en waarom ze in zo’n situatie zijn verzeild, hoewel de voice-over van Patrick Stewart hen maar al te graag menselijke emoties toedicht.
Absoluut onvergeeflijk is de soundtrack, die alles uit de kast trekt om het drama te versterken. Het symfonische braaksel doet je acuut verlangen naar een stiltegebied ergens op de hei. Wie dacht dat het stil was op de taiga, heeft zich verkeken op het Berliner Philarmoniker. Niet de aarde, maar de kijker raakt zo de uitputting nabij. Ook de nadruk op welpjes, kalfjes, eendenkuikens en andere minderjarig grut, is een beproefde manier om de kijker te ontroeren.
earth brengt weinig nieuwe inzichten en uiteindelijk blijken de makers de dieren vooral in te zetten om hun alarmerende boodschap over klimaatverandering aan ons over te brengen. Er is wel genoeg prachtigs te zien, zoals de ’time lapse’-beelden waarin het in een paar seconden herfst wordt. Ook opzienbarend is de mededeling aan het begin: dankzij een toevallige inslag van een asteroïde verschoof de aardas ooit in zo’n precieze stand dat we er onze huidige klimaten en diversiteit aan over hebben gehouden. Dit mag je een onvoorstelbaar geluk noemen, dat we maar al te snel vergeten als we weer eens mopperen op het weer. Maar dit wonderbaarlijke feit kan niet op tegen de onpruimbare pathos van earth.

Mariska Graveland