Dubbelspel

Lang werd er uitgekeken naar de verfilming van de Curaçaose romanklassieker Dubbelspel. De Amerikaanse regisseur Ernest Dickerson maakte er een respectvolle en gepolijste film van.

Het was de wens van auteur Frank Martinus Arion: een Engelstalige film, voor een zo groot mogelijk publiek. Dat zijn roman Dubbelspel over de vier dominoënde vrienden Chamon, Manchi, Ernesto en Bubu Fiel zich daar goed voor zou lenen, had hij goed gezien. Nog altijd heeft het boek, dat de Curaçaoënaar meer dan veertig jaar geleden schreef, een grote aantrekkingskracht. Het is spannend (met een cruciale dominowedstrijd als een soort Mexican standoff uit de films van Sergio Leone), zit vol bijtende humor en geeft terloops een kijkje in de sociale ongelijkheid gecreëerd door eeuwenlange kolonisatie. Machismo, geldzorgen, identiteitsproblemen — elk van de vier gaat er op zijn eigen manier onder gebukt, ook al houden ze de schijn voor elkaar op.
De Amerikaanse verfilming, geproduceerd door Curaçaoënaar Gregory Elias en de Amerikaanse Lisa Cortes (Precious) en onder regie van The Wire-regisseur Ernest Dickerson, neemt echter direct afstand van die focus op het dominospel. Het is 2010 en een vliegtuig landt op airport Hato. "Welcome to the living paradox, that is called Curaçao", aldus de voice-over. Een volwassen Ostrik Fiel (Colin Salmon) stapt uit. In de jaren zeventig woonde hij als negenjarig jochie trots de dominowedstrijden van zijn vader Bubu bij, maar na een traumatisch incident bij een van die matches is hij naar Nederland vertrokken. Nu keert Ostrik terug als succesvol arts om met het verleden in het reine te komen.
Die update is een interessante zet, vooral om de koloniale thematiek uit het boek naar het nu te halen. De migratie naar Nederland is daar een onderdeel van. Levend tussen twee culturen kan Ostrik niet meer aarden in zijn geboorteland. "Waarom verandert hier toch niets", vraagt hij zich kwaad af, wanneer taxichauffeur Coco (Louis Gossett Jr.) met de vernederlandste dokter over z’n eiland trekt. "Hollander", gromt de chauffeur terug. Maar langzaam smelt de stugge arts, die niet alleen de liefde voor het eiland herontdekt, maar ook de traumatische gebeurtenissen van de beruchte dominomiddag onder ogen komt.
De gebeurtenissen van die dag bepaalden voor het grootste gedeelte de inhoud van Arions roman, die de Curaçaose auteur in 1973 geplaagd door heimwee in Nederland schreef. Een knap verslag van vier mannen die elkaar telkens te slim af denken te zijn, maar ook een zoektocht naar hoe de bewoners hun leven zelf vorm moesten gaan geven. Want: corrupte politici, bemoeizuchtig Nederland, de neokoloniale praktijken van olieraffinaderij Shell — ze waren er wel zo’n beetje klaar mee. Weg met de sociale achterstelling en tijd voor een revolutie. Arion vroeg zich in zijn roman af waar die aan zou moeten voldoen.
Leer van je eiland houden, is de uiteindelijke boodschap van de film — en wanneer we met Ostrik langs de plekken van zijn jeugd reizen, voelen wij die liefde ook. Toch blijft Arions beeld van die vier steggelende mannen in de late middagzon nog altijd superieur. Dynamisch draait de camera rond de dominotafel waaraan de spelers elke zondagmiddag hun stenen leggen. Uitdagend staren ze elkaar in close-up aan. Een wankelende vrede. Want de sluimerende mix van drank, ego’s en overspel zal het viertal op één beruchte middag fataal worden.

Guus Schulting