Drømmeland

“Stap uit de tredmolen!” roept bijna-kluizenaar Nils ons toe vanuit zijn hut in Noorwegen. Zelf wil hij zich terugtrekken uit de wereld. Maar hij wil ook gezien worden.

Nils verbrandt zijn paspoort. Voor de camera, want anders ziet niemand zijn daad van verzet. De zestigjarige Noor is het “misbruik van de overheid, de banken en bedrijven” zat. Hij wil een vrij en onafhankelijk leven leiden, zonder bemoeienis van de “mainstream maatschappij” en overheden. Zonder paspoort en officiële identiteit vertrekt hij naar een hut in Tessungdalen, tussen Oslo en Bergen, om een zelfvoorzienend leven te leiden dat draait om de basis: eten en slapen. Weer moeite doen voor de gewone dingen, en zo meer levenskracht krijgen. Onbereikbaar zijn in een genetwerkte wereld. Zelf je volgende stap bepalen, zonder dat Google dat voor je doet. In zijn blote kont jaagt hij op een rendier, waarna hij het vlees in een rugzak propt. Maar excentriek is hij niet. Hooguit valt hij flink uit tegen dierenbeschermers die zijn dode paard inspecteren, of snauwt hij naar onbekende bezoekers die na een joviale ontvangst ineens al te gezellig doen in zijn hut.

Aan de muur van de hut hangt zijn mobieltje, dat een steeds grotere rol gaat spelen in zijn sobere leven. Zijn vriendin-op-afstand Marit hangt vaak aan de lijn en hij post er online gedichten, levenswijsheden en ervaringen mee. Want bijna niemand wil onopgemerkt zijn leven slijten, ook Nils heeft een verhaal nodig waarmee hij zijn leven vormgeeft. En misschien ook wel zin geeft.

De interessante vraag die als een donderwolk boven de documentaire Drømmeland (‘dromenland’) hangt, is of autonomie ook kan doorslaan. Nils stapte uit het hamsterwiel om zelf zijn tred te bepalen. Maar je kunt nog zo onafhankelijk willen zijn, de meesten van ons willen ook gezien worden. Dus zo zit de teruggetrokken Nils nog met een elastiekje vast aan de wereld. Ook cameraman Rogier Timmermans en documentairemaker Joost van der Wiel zijn in de hut aanwezig, zodat Nils in ieder geval tijdens de opnames niet alleen is geweest. Zo is de film zelf een bewijs voor de paradox dat jezelf losmaken van de maatschappij vaak pas betekenis krijgt als iemand het gezien heeft.