Domino
De macht van het beeld
Een geplaagde productie herken je van ver. Zo ook: Domino, de nieuwste film van Brian De Palma, met Carice van Houten. Een politieke wraakfantasie die op elk vlak ondermaats is, al ontwaar je bij vlagen toch de hand van de meester.
Commotie was er eigenlijk al vanaf het begin rondom Brain De Palma’s terrorismefilm Domino. De Europese productie, waarin twee Deense politieagenten op een terreurnetwerk stuiten, werd geplaagd door weigerende figuranten, geldproblemen en waarschijnlijk ook een recalcitrante filmmaker. Want de legendarische regisseur van onder ander Blow Out, Carrie en Scarface staat bepaald niet bekend om zijn welwillendheid of begripvolle houding. In een recent interview met de Franse krant Le Figaro mopperde de Amerikaan alvast dat hij nog nooit zo’n verschrikkelijke set had meegemaakt.
Dat is aan Domino af te zien. In De Palma’s politieke wraakfantasie is zijn handelsmerk, het verhoogde realisme, ondergesneeuwd geraakt door de ongeïnspireerde dialogen. Wanneer een groepje terroristen via een drone een stierengevecht bestookt is er een sprankje visuele flair, maar veel materiaal lijkt op de montagetafel verloren te zijn gegaan. Zoals ook de plot, die het verhaal van Kopenhagen via Brussel naar de Spaanse kust brengt, meer gedreven lijkt door het grote aantal productiepartners dat de film mogelijk maakte, dan door de speurtocht van politieagenten Christian (Nikolaj Coster-Waldau) en Alex (Carice van Houten) naar de Libische immigrant Ezra Tarzi (Eriq Ebouaney) die verantwoordelijk is voor de moord op hun collega Lars (Søren Malling).
Begluren
Toch heeft scenarist Petter Skavlan (Kon-Tiki) goed gezien dat er voor een verhaal over wraak geen betere setting bestaat dan Europa. IS-zelfmoordterroristen, machtsbeluste politici, oprukkend rechts; elke groep heeft zo zijn eigen reden voor wraak- en schuldgevoelens. In Domino laat Skavlan ze tijdens de klopjacht van Christian en Alex over elkaar tuimelen. Zonder dat ze het weten leidt Tarzi het tweetal direct naar de IS-terrorist Salah Al Din (Mohammed Azaay), een man die verantwoordelijk is voor de moord op Tarzi’s vader en met een reeks aanslagen de Europese samenleving probeert te ontwrichten.
Dat de death to the infidels-retoriek van Al Din nogal onbeholpen aanvoelt, neemt niet weg dat De Palma’s aandacht gedurende de film steeds meer richting die IS-terroristen drijft. De Palma is altijd een scherp observator geweest van de veranderende beeldcultuur; daarvan getuigt ook de documentaire De Palma waarin Noah Baumbach en Jake Paltrow hem vrijuit laten praten over zijn films en hoe die zich tot de beelden van hun tijd verhouden. In Domino staat de beeldtaal van de terrorist centraal, en de manier waarop die door de constante aandacht van live video gemotiveerd wordt. Dat we elkaar constant begluren, is het belangrijkste thema in het werk van de Amerikaan.
Zelfs De Palma’s meest iconische stijlmiddel, de splitscreen (zie zijn meesterlijke horrorsprookje Sisters uit 1972 voor het hoogtepunt ervan), wordt ingezet om een aanslag live te streamen. “Het ene beeld toont de destructie die je teweegbrengt, het andere kant laat jouw opoffering zien”, legt Al Din uit via twee camera’s die op de loop van zijn machinegeweer gemonteerd zijn. Hier zien we ook het Nederlandse aandeel in de film: IS heeft het voorzien op de rode loper van het Nederlands Film Festival (hier omgedoopt tot het Nederlands International Film Festival). En over de macht van het beeld gesproken: niet alleen de terroristen onderwerpen zich eraan, ook de perscamera’s stappen moedwillig de kogelregen binnen om exclusieve beelden te schieten van de aanslag. Alleen De Palma komt weg met zulke pathetiek, zoals alleen Scorsese wegkomt met de rat-metafoor in The Departed.
Weinstein
De meester zelf kijkt er gelaten op terug. In het mopperinterview met Le Figaro claimt De Palma ook dat Domino “niet zijn film is”. Reden: “Ik heb het niet geschreven en ik had een heleboel problemen met de financiering. Een groot deel van het team is niet betaald door de Deense producenten. En ondanks dat de film klaar is, heb ik geen idee wat de toekomst van dat project zal zijn; het lot ligt in de handen van de producenten. Dit was mijn eerste ervaring in Denemarken en zeer waarschijnlijk mijn laatste.”
Wellicht zit daar een opmaat voor De Palma’s nieuwste project: een horrorfantasie waarin een seksueel roofdier (gemodelleerd naar Harvey Weinstein) huishoudt in de filmindustrie. Naar verluidt speelt het verhaal zich voor een groot deel af tijdens het Toronto International Film Festival. Zou dit zijn afrekening worden met de filmindustrie? Ergens in Domino voel je toch het vuur weer branden.