DEVILS ON THE DOORSTEP

Dappere bastaarden

  • Datum 03-11-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films DEVILS ON THE DOORSTEP
  • Regie
    Jiang Wen
    Te zien vanaf
    01-01-2000
    Land
    China
  • Deel dit artikel

Devils on the doorstep is een overweldigende tragikomedie over de lotgevallen van een simpele ziel tijdens de Japanse bezetting van China.

Dat de acht jaar durende bezetting van China door Japan diepe wonden heeft geslagen die nog steeds niet geheeld zijn, bleek onlangs weer toen een bezoek van de flamboyante Japanse premier Junichiro Koizumi aan een kerkhof voor oorlogshelden grote verontwaardiging in China en Korea opriep. Deze landen leden in de jaren dertig en veertig afgrijselijk onder de Japanse bezetting, waarbij miljoenen slachtoffers vielen. Het trauma heeft al vaker gediend als thema voor Chinese films zoals het dubieuze Men behind the sun (1986) waarin de nadruk lag op het gedetailleerd in beeld brengen van de Japanse oorlogsmisdaden. Devils on the doorstep biedt daarentegen een opmerkelijk genuanceerd beeld van die tumultueuze periode waarin Chinezen de indringers ‘duivels’ noemden en Japanners de onderdrukten zagen als ‘bastaarden’.
Centraal staan de belevenissen van de simpele boer Ma Dasan, op grandioze wijze vertolkt door Jiang Wen, die ook als producent, regisseur en scenarioschrijver optrad. Met zijn zwangere vrouw leeft hij in een klein dorpje in de provincie, waar een compagnie van het Japanse leger gestationeerd is. Het bestaan is er al zwaar, maar wanneer het Chinese verzet hem twee gevangenen in de maag splitst, verzandt zijn leven en dat van de kleine gemeenschap in een complete chaos. Een allesoverheersende angst voor de Japanners én het Chinese verzet maakt dat Ma Dasan en zijn dorpsgenoten zich geen raad met de complexe situatie weten en zowel hilarische als tragische gebeurtenissen zich snel opvolgen.

Nagels
De film verkrijgt een epische grandeur wanneer Ma Dasan een reis door China begint om de kwestie op te lossen, waarbij de tegenstelling tussen de imposante open landschappen en de claustrofobische onderduikadressen het geheel ook een pakkende surrealistische tint bezorgt. Tijdens de reis wordt duidelijk dat er meer achter de ontreddering van de Chinezen op het platteland en de tirannie van de Japanse bezetters schuilt dan het oog toelaat, wat geïllustreerd wordt met enkele geestige situaties. Zo is een van Ma Dasans gevangenen een collaborerende Chinese tolk, die de gebrekkige communicatie tussen de Japanners en de Chinezen benut om iedere partij sluw tegen elkaar uit te spelen maar ook tevreden te stellen.
Wanneer dan alles tijdens een waanzinnige feestscène op zijn pootjes terecht lijkt te komen, verandert de film plotseling op zo’n dramatische wijze van toon dat menig toeschouwer de nagels in de bioscoopstoel zal planten. Nadat het stof is neergedaald en de kijker zit te suizebollen brengt de regisseur de genadeklap toe met een slotakkoord dat schokkend mag heten, maar toch een diep gevoel van menselijkheid uitdraagt. Devils on the doorstep won vorig jaar de Grote Juryprijs in Cannes, maar werd desondanks door de Chinese autoriteiten verboden, waarna Jiang een werkverbod van zeven jaar kreeg opgelegd. Dat bezorgt de westerse kijker een wat bittere nasmaak, maar die doet niets af van de bewondering voor dit brok overweldigende cinema.

Mike Lebbing